Jak rozwiązać 9 problemów z karmieniem piersią w pierwszym miesiącu

Porady eksperta na temat rozwiązywania popularnych problemów w pierwszym miesiącu karmienia piersią

Karmienie piersią to umiejętność, której trzeba się nauczyć tak jak prowadzenia samochodu, dlatego w ciągu pierwszego miesiąca wiele mam i noworodków zmaga się z trudnościami. Swobodne, instynktowne karmienie wymaga czasu i wprawy. Rozwiązanie wszelkich problemów na wczesnym etapie zwiększa szansę na rozwinięcie wystarczającego poziomu laktacji oraz wydłużenie okresu karmienia. Oto moje wskazówki dotyczące radzenia sobie z trudnościami w karmieniu piersią, które najczęściej dotykają młode mamy w okresie od drugiego tygodnia do końca pierwszego miesiąca.

Problem 1: W mojej piersi znajduje się bolesny guzek

Powstawanie guzków w piersiach kobiet karmiących może mieć wiele przyczyn. Jedną z najpowszechniejszych jest pokarm blokujący kanalik mleczny − wywołuje on twarde zgrubienia, które mogą być bolesne i wrażliwe.

Rozwiązania {1–3}

• Masuj okolice guzka, aby przyspieszyć zanikanie blokady − zwłaszcza podczas karmienia lub odciągania.
• Przed karmieniem wykonaj delikatny, ciepły okład piersi lub spróbuj wziąć gorącą kąpiel albo prysznic, by zniwelować dyskomfort.
• Nie rezygnuj z karmienia piersią, aby nie doszło do gromadzenia się mleka, które może prowadzić do zapalenia sutka.
• Staraj się odciągać pokarm z problematycznej piersi po karmieniu, aby zagwarantować jej skuteczne opróżnianie, które przyspieszy usuwanie blokady i przywróci drożność kanalika. Sprawdź pełną ofertę laktatorów Medela i wybierz taki, który sprosta Twoim potrzebom.
• Zapytaj o leczenie ultradźwiękami. Jeżeli borykasz się z nawracającym problemem zablokowanych kanalików mlecznych, konsultant laktacyjny lub specjalista od karmienia piersią może zalecić Ci tego typu zabieg, który przywróci prawidłowy przepływ mleka. Zabieg ten jest przeprowadzany przez fizjoterapeutę.
• Skontaktuj się z lekarzem, jeżeli zaobserwujesz objawy infekcji (zaczerwienienie i bolesność piersi lub symptomy przypominające grypę, takie jak wysoka temperatura i bóle ciała lub głowy) albo jeżeli sądzisz, że guzek nie ma związku z karmieniem piersią.

Problem 2: Moje piersi są zaczerwienione i obolałe

Jeżeli jedna lub obie piersi są zaczerwienione i bolesne, a przyczyną tego nie jest zablokowany kanalik, to być może cierpisz na zapalenie sutka, czyli stan zapalny tkanki piersiowej. Jego objawy to zaczerwienienie i podwyższona temperatura, wrażliwość oraz symptomy grypowe − uczucie gorąca lub zimna, ból stawów i temperatura przekraczająca 38,5°C. Jeżeli zaobserwujesz u siebie te sygnały, natychmiast skontaktuj się z lekarzem. W przypadku zapalenia sutka konieczne jest szybkie leczenie, ponieważ stan ten może pogorszyć się zaledwie w ciągu kilku godzin {3}.

Przyczyną zapalenia sutka mogą być następujące czynniki:

• nieleczona niedrożność kanalików mlecznych
• bakterie, które przedostały się do piersi przez popękane lub uszkodzone brodawki sutkowe
• nieprawidłowe przystawianie dziecka do piersi
• zbyt długie odstępy czasu pomiędzy sesjami karmienia
• zbytnie przepełnienie piersi
• noszenie zbyt ciasnych biustonoszy lub ubrań, które „wcinają się” w skórę
• szybkie odstawienie dziecka od piersi
• zbyt intensywna laktacja

Rozwiązania {3}
Poza uzyskaniem pomocy lekarskiej możesz także samodzielnie zastosować następujące metody:

• Weź paracetamol lub ibuprofen (nie aspirynę), aby uśmierzyć ból. Przyjmuj dawkę zaleconą na opakowaniu lub przez farmaceutę.
• Kontynuuj częste karmienie piersią lub odciąganie. Twoje mleko jest nadal bezpieczne dla dziecka. Przepływ mleka przyspiesza udrożnienie piersi i zapobiega dalszym blokadom. Nagłe przerwanie karmienia może jedynie nasilić negatywne symptomy. Po karmieniu konieczne może być odciągnięcie pozostałego pokarmu.
• Najpierw podawaj dziecku niedrożną pierś. W ten sposób niemowlę będzie miało możliwość dokładnie ją opróżnić. Jeśli jest to zbyt bolesne, rozpocznij od zdrowej piersi, aby zainicjować przepływ mleka, a następnie zmień strony.
• Wypoczywaj, dużo pij i dobrze się odżywiaj. Przyjmuj duże ilości płynów i zadbaj o odżywcze posiłki.
• Masuj wrażliwy obszar w ciepłej kąpieli lub pod prysznicem albo rób okłady rozgrzewające, które przyspieszą zanik niedrożności i złagodzą symptomy przed karmieniem lub odciąganiem.
• Po karmieniu nakładaj zimne kompresy, które złagodzą stan zapalny. 

Problem 3: Odczuwam przemęczenie

W pierwszych tygodniach karmienie piersią może być niezwykle męczące i przytłaczające. Podczas gdy będziesz dochodziła do siebie po porodzie, Twoje dziecko będzie wymagać karmienia co kilka godzin − zarówno w dzień, jak i w nocy.

Rozwiązania

• Zadbaj o siebie. Łatwiej to powiedzieć, niż zrobić, kiedy w domu pojawia się noworodek, jednak mimo tego staraj się odpoczywać, kiedy tylko to możliwe. Jedz zdrowo i regularnie oraz pij dużo wody. Poproś o pomoc partnera, rodzinę i przyjaciół, a nawet zatrudnij kogoś do pomocy, jeżeli możesz sobie na to pozwolić.
• Karm na leżąco. W ten sposób łatwiej będzie Ci się zrelaksować, a wrażliwe obszary, szwy lub blizny po cesarskim cięciu będą mniej obciążone.
• Nie pomijaj sesji karmienia. Chcąc Cię wesprzeć, Twoi bliscy prawdopodobnie zaoferują Ci pomoc w karmieniu dziecka butelką, abyś Ty mogła odpocząć. Choć propozycja ta jest kusząca, przez pierwsze cztery tygodnie zaleca się rozwijanie laktacji poprzez częste karmienie piersią. Po ustabilizowaniu laktacji możesz zacząć podawać dziecku odciągnięte mleko, jednak do tego czasu poproś rodzinę i przyjaciół o pomoc w innych czynnościach, tak byś mogła skoncentrować się na karmieniu.

Problem 4: Co mogę zrobić, aby produkować więcej mleka?

Łatwo jest stracić wiarę we własne możliwości w zakresie laktacji, zwłaszcza w obliczu nagłych skoków rozwojowych noworodka, które często występują w trzecim lub czwartym tygodniu od porodu. Być może obawiasz się, że dziecko wymaga częstszego karmienia, ponieważ nie produkujesz wystarczającej ilości pokarmu. Jeżeli jednak niemowlę regularnie zużywa prawidłową liczbę pieluszek (patrz: karmienie piersią: czego spodziewać się w pierwszym miesiącu), to zwiększona częstotliwość karmienia najprawdopodobniej wywołana jest potrzebą bliskości. Noworodki często czują się przytłoczone mnogością otaczających je bodźców wzrokowych i dźwiękowych, a karmienie piersią daje im poczucie bezpieczeństwa {4}.

Rozwiązania {4,5}

• Staraj się nie uzupełniać karmienia mieszanką mleczną, chyba że lekarz stwierdził u noworodka problem z przybieraniem na wadze lub poziomem nawodnienia. Często przystawiaj dziecko do piersi, aby naturalnie rozwinąć laktację – dzięki temu szybko osiągnie ona wystarczający poziom.
• Nie planuj karmienia według harmonogramu. Karm dziecko na żądanie, tak aby Twoja laktacja rozwijała się zgodnie z jego zapotrzebowaniem.
• Uzupełnij sesje karmienia odciąganiem za pomocą laktatora, aby zwiększyć produkcję mleka.

Problem 5: Produkuję zbyt duże ilości mleka

Hiperlaktacja, czyli nadmiar pokarmu, może powodować problemy z karmieniem zarówno dla Ciebie, jak i dla dziecka. Tobie dokuczać będą nabrzmiałe piersi, wycieki oraz dyskomfort, a niemowlę może nie radzić sobie z chwytaniem piersi, krztusić się intensywnym przepływem mleka lub nie być w stanie prawidłowo ukończyć karmienia {6}.

Rozwiązania

• Przed karmieniem odciągnij nieco mleka, aby zmniejszyć intensywność przepływu. Nie powinny to jednak być zbyt duże ilości, ponieważ może to nasilić problemy ze zbyt silną laktacją − odciągnij tylko tyle, by złagodzić dyskomfort. Możesz odciągnąć pokarm ręcznie lub użyć laktatora (w naszej ofercie laktatorów na pewno znajdziesz produkt dopasowany do Twoich potrzeb).
• Wycieraj nadmiar mleka ręcznikiem lub załóż wkładkę do pobierania mleka na drugą pierś, aby gromadzić wypływający pokarm podczas karmienia.
• Upewnij się, że dziecko ma odpowiednie podparcie. Trzymaj je mocno (to daje niemowlęciu poczucie bezpieczeństwa) w wygodnej pozycji, która umożliwia mu poruszanie główką. W momencie początkowego szybkiego przepływu mów do dziecka, aby nie wystraszyło się i nie odsunęło od piersi.
• Porozmawiaj z konsultantem laktacyjnym lub specjalistą od karmienia piersią, który przeanalizuje problem i zasugeruje metodę kontrolowania laktacji, na przykład karmienie jednostronne lub naprzemienne karmienie kilkugodzinnymi blokami.
• Bądź cierpliwa. Problemy z laktacją zazwyczaj przemijają po kilku tygodniach.

Problem 6: Moje piersi są niesymetryczne!

Jeżeli dziecko preferuje karmienie po jednej ze stron lub jedna z piersi produkuje większą ilość pokarmu, rozmiar lub kształt piersi może się różnić. To bardzo powszechne zjawisko, które nie powinno powodować żadnych problemów z karmieniem. Jeżeli nie przeszkadza ono Tobie ani dziecku, to nie ma powodu, aby interweniować. Jeśli jednak źle się z tym czujesz, możesz wypróbować poniższe metody.

Rozwiązania

• Najpierw podawaj dziecku rzadziej używaną pierś, ponieważ siła jego ssania jest większa na początku karmienia.
• Użyj laktatora, aby zwiększyć ilość pokarmu w mniej „wydajnej” piersi.
• Nie zaniedbuj pełniejszej piersi. Musisz nadal karmić także z większej piersi, aby nie doszło do niedrożności kanalików mlecznych i zapalenia sutka.
• Zasięgnij porady lekarskiej. Czasami jednostronne preferencje u dziecka mogą być spowodowane infekcją ucha. Niektóre pozycje mogą wówczas powodować dyskomfort − rozwiązaniem tego problemu może być bardziej pionowe ułożenie. Także infekcje piersi mogą zmieniać smak mleka i zniechęcać dziecko do ssania.

Problem 7: Na mojej brodawce znajduje się pęcherz

Częste karmienie piersią może skutkować powstawaniem bolesnych otarć albo krwistych pęcherzy na piersiach, brodawkach sutkowych lub otoczkach {7}.

Rozwiązania

• Poproś konsultanta laktacyjnego lub specjalistę od karmienia piersią o sprawdzenie prawidłowego przystawienia. Kiedy dziecko zbyt płytko chwyta pierś, na brodawkach lub otoczkach mogą powstawać pęcherze.
• Weź paracetamol lub ibuprofen (nie aspirynę) do godziny przed karmieniem, aby uśmierzyć ból podczas karmienia.
• Wypróbuj alternatywne pozycje do karmienia, które nie będą obciążać obolałych miejsc.
• Użyj maści z ultraczystą lanoliną, aby ukoić ból.    
• Zakładaj osłony piersi, aby zapobiec dodatkowemu podrażnianiu pęcherzy przez odzież i zapewnić przepływ powietrza, lub wypróbuj chłodzące wkładki hydrożelowe, które uśmierzają ból i wspomagają proces gojenia.
• Spróbuj odciągać pokarm. Korzystanie z laktatora może stanowić alternatywny sposób pozyskiwania pokarmu, który nie pogorszy stanu pęcherza. Upewnij się, że posiadasz lejki w odpowiednim rozmiarze, tak aby brodawka mogła swobodnie poruszać się w tunelu lejka i nie ocierała się o jego ścianki.
• Nie przebijaj pęcherza, ponieważ może to doprowadzić do infekcji.
• Idź do lekarza, jeżeli problem nie ustępuje i odczuwasz ból.

Problem 8: Na mojej brodawce znajduje się bolesny, biały punkt

Jeżeli wylot kanalika mlecznego zostanie zablokowany zgęstniałym mlekiem lub porośnięty cienką warstwą skóry, na końcówce brodawki mogą tworzyć się niewielkie białe lub żółte punkty. Takie pęcherzyki mogą wywoływać miejscowe bóle u niektórych mam, zwłaszcza podczas karmienia i odciągania. Inne kobiety nie odczują żadnego dyskomfortu. Białe pęcherzyki mogą utrzymywać się dniami lub miesiącami, dopóki skóra samoczynnie nie pęknie, a stwardniałe mleko będzie mogło się wydostać {8}.

Rozwiązania

• Zastosuj się do podanych powyżej porad dotyczących pęcherzy powstałych w wyniku otarcia.
• Usuń zator, jeżeli zauważysz wystający fragment stwardniałego mleka – spróbuj delikatnie wyciągnąć go czystymi paznokciami.
• Kontynuuj karmienie piersią lub odciąganie, aby przywrócić prawidłowe działanie kanalika. Samoczynne odblokowanie zatoru podczas karmienia nie zaszkodzi Twojemu dziecku.
• Przyłóż do pęcherzyka bawełnianą szmatkę zamoczoną w ciepłej wodzie bezpośrednio przed karmieniem lub odciąganiem, aby ułatwić otwarcie zablokowanego kanalika. Możesz także energicznie potrzeć skórę czystą, wilgotną szmatką.
• Spróbuj odciągnąć pokarm ręcznie przed karmieniem, aby wypchnąć stwardniałe mleko. Jeżeli się to nie uda, normalnie rozpocznij karmienie lub odciąganie. Powtórz tę czynność kilka razy dziennie.
• Nasącz wacik oliwą i włóż go do biustonosza w taki sposób, aby przylegał do pęcherzyka na brodawce. To dobry sposób na zmiękczenie skóry.
• Idź do specjalisty, jeżeli problem nie ustępuje. Lekarz, konsultant laktacyjny lub specjalista od karmienia piersią może usunąć zator jałową igłą. Zabieg ten należy przeprowadzić po karmieniu, kiedy pęcherzyk jest dobrze widoczny.

Problem 9: Moje brodawki bolą podczas karmienia

Wrażliwość lub bolesność brodawek na wczesnym etapie karmienia to normalne zjawisko, które najczęściej przemija jednak po kilku dniach. Jeżeli poprosiłaś już eksperta o sprawdzenie prawidłowego przystawienia dziecka do piersi, lecz mimo tego bolesność nie ustępuje lub odczuwasz ból brodawek przy każdym karmieniu, konieczne może być skorzystanie z pomocy lekarskiej {2,7}.

Jeżeli zaobserwowałaś poniższe symptomy w jednej lub obu piersiach (podczas karmienia lub po nim), to możliwe, że wystąpiła u Ciebie infekcja bakteryjna lub drożdżyca:

• lekkie lub intensywne pieczenie albo swędzenie brodawek
• ból brodawek, który dodatkowo zaognia się na skutek ocierania odzieży o piersi
• ból brodawek, który nie ustępuje pomimo zmian w sposobie przystawiania dziecka do piersi  
• wrażliwość brodawek na dotyk
• kłujący, przeszywający, piekący lub głęboki ból
• ból piersi utrzymujący się podczas karmienia, a także do godziny po nim
• intensywnie różowy kolor brodawek
• zmiana zabarwienia lub struktury otoczek – intensywnie różowy lub ciemny kolor, suchość lub łuszczenie
• biała wysypka na otoczce lub na piersi

Zwróć także uwagę, czy u dziecka nie występują następujące objawy:

• gęste, białe plamy lub nalot na języku
• białe plamki na policzkach, których nie da się zetrzeć
• intensywnie czerwona wysypka na pośladkach, która nie ustępuje po nałożeniu kremu na odparzenia od pieluszek

Rozwiązania {7}

• Zasięgnij porady lekarskiej. Lekarz najprawdopodobniej pobierze wymazy z brodawek, aby stwierdzić i zdiagnozować infekcję. Infekcje bakteryjne oraz infekcje grzybicze (drożdżyca) zwalczane są inaczej, dlatego tak ważny jest jak najszybszy dobór odpowiedniego leczenia. Istnieją także inne czynniki mogące powodować ból brodawek, takie jak egzema, łuszczyca lub skurcz (zwężanie) naczyń krwionośnych u mamy, czy też nieprawidłowe chwytanie piersi lub ankyloglosja u dziecka, co dodatkowo zwiększa znaczenie trafnej diagnozy.
• Dbaj o higienę. Kiedy karmisz piersią, nakładasz maści lub kremy albo zmieniasz pieluszki, pamiętaj o umyciu rąk przed tymi czynnościami i po nich. Często zmieniaj wkładki laktacyjne, pierz biustonosze, koszulki i ręczniki w wysokiej temperaturze oraz dokładnie myj lejki i wszelkie inne przedmioty mające kontakt z buzią dziecka, takie jak smoczki.
• Pozwól brodawkom wyschnąć po karmieniu, ponieważ infekcje najszybciej rozwijają się w ciepłym, wilgotnym środowisku.
• Jeżeli po kilku dniach nie nastąpi poprawa, ponownie udaj się do lekarza. Nie czekaj, aż problem stanie się poważniejszy.