Pielęgnacja brodawek u matek podczas karmienia

Chociaż karmienie piersią jest dobre dla Ciebie i Twojego dziecka, może być bardzo wymagające dla Twoich brodawek! Przeczytaj porady dotyczące pielęgnacji brodawek i sprawdź, jak zminimalizować dyskomfort oraz co stosować na poranione brodawki.

„Karmienie piersią nie powinno być bolesne” − te słowa niczym mantrę powtarza się młodym mamom. W pierwszych dniach karmienia wiele z nich przekonuje się jednak na własnej skórze, jak bardzo odbiega to od rzeczywistości.

Po pierwsze: podczas ciąży brodawki wielu kobiet stają się większe i wrażliwsze. Gdy noworodek zaczyna karmienie, jego usta tworzą podciśnienie i ssanie o sile, do której kobiety nie są przyzwyczajone (zwłaszcza te, które dopiero rozpoczynają przygodę z macierzyństwem).

Karmienie piersią może trwać długo – czasami nawet do godziny – oraz odbywać się nawet 13 razy dziennie {1}. Wspólne oddziaływanie siły ssącej, podciśnienia i śliny dziecka często powoduje bolesność brodawek.

Przypomnij sobie uczucie bolesnych i spierzchniętych od wiatru lub słońca ust. Im częściej zwilżasz je językiem, tym bardziej stają się suche i uszkodzone. Wówczas ważne jest odpowiednie nawilżenie, które ochroni je i przyspieszy proces gojenia. Tak samo jest w przypadku pielęgnacji brodawek podczas karmienia.

Bolesność zazwyczaj nie trwa długo − w ciągu pierwszych kilku tygodni Ty i Twoje dziecko powinniście stopniowo przyzwyczaić się do karmienia piersią. Szybkie zaleczenie problemów jest kluczowe dla ograniczenia dalszych dolegliwości. Dlatego jeżeli borykasz się z pękającymi, krwawiącymi lub bardzo bolesnymi brodawkami oraz masz poranione brodawki od karmienia, jak najszybciej porozmawiaj z konsultantem laktacyjnym lub specjalistą od karmienia piersią {2}.

Pamiętaj − lepiej zapobiegać, niż leczyć! Poniżej znajdziesz kilka profilaktycznych wskazówek – co zastosować na poranione brodawki.

Sprawdź, czy dziecko dobrze chwyta pierś

Kluczem do bezbolesnego karmienia jest prawidłowe chwycenie piersi. Przystawiając dziecko do piersi, skieruj brodawkę na jego podniebienie. W ten sposób ułatwisz niemowlęciu chwycenie brodawki, a także części otoczki (ciemniejszej skóry wokół brodawki). Umieszczenie zarówno brodawki, jak i części tkanki piersi w buzi dziecka ułatwi mu prawidłowe pobieranie pokarmu {3}.

W ciągu pierwszych kilku dni karmienia poproś konsultanta laktacyjnego lub specjalistę od karmienia piersią o sprawdzenie prawidłowego przystawienia. Ekspert pomoże Ci rozwiązać problemy występujące przy karmieniu lub zasugeruje alternatywne pozycje do karmienia piersią, które pozwolą Ci karmić noworodka bez bólu.

Zwróć uwagę, czy u dziecka nie występuje ankyloglosja

Ankyloglosja dotyka od 4% do 11% niemowląt {4}. Nazwą tą określa się zbyt krótkie wędzidełko językowe, czyli pasemko skóry łączące język z dnem jamy ustnej. Niemowlę dotknięte ankyloglosją może nie być w stanie otworzyć ust wystarczająco szeroko, aby objąć nimi odpowiednio dużą część piersi podczas karmienia, a jego język najczęściej nie przykrywa dolnego dziąsła podczas ssania. Skutkiem tego zazwyczaj są bolące brodawki sutkowe u mamy oraz frustracja u dziecka.

W takiej sytuacji konieczne jest, aby lekarz, konsultant laktacyjny lub specjalista od karmienia piersią zbadał dziecko pod kątem ankyloglosji. Zaburzenie to można wyleczyć za pomocą prostego zabiegu przecięcia wędzidełka. Jest on wykonywany przez personel medyczny, zazwyczaj nie wymaga znieczulenia i może pomóc w natychmiastowym rozwiązaniu problemów z karmieniem {5}.

Istnieje także podobna, lecz rzadsza dolegliwość, w której zbyt krótkie jest wędzidełko podwargowe łączące górną wargę z górnym dziąsłem. Zaburzenia rozwoju wędzidełka nie zawsze wykrywane są podczas badań noworodków, dlatego jeżeli podejrzewasz, że mogą one być przyczyną problemów z bólem brodawek sutkowych, jak najszybciej zasięgnij porady specjalisty {4}.

Wskazówki na temat pielęgnacji brodawek podczas karmienia piersią

• Podczas kąpieli lub prysznica opłukuj piersi samą wodą. Niewielkie wypustki (gruczoły Montgomery’ego) na otoczkach wytwarzają sebum, które nawilża i chroni brodawki. Mydła i żele pod prysznic mogą powodować jego zanikanie, a tym samym suchość i podrażnienie skóry {6}.
• Pozwól piersiom wyschnąć samoczynnie lub delikatnie osusz je ręcznikiem. W przeszłości kobietom doradzano intensywne pocieranie brodawek, które rzekomo miało je wzmocnić − na szczęście obecnie odeszło to w niepamięć!
• Nie ma konieczności mycia piersi ani brodawek przed karmieniem. Wręcz przeciwnie: bakterie znajdujące się na powierzchni piersi wspomagają rozwój mikrobiomu jelitowego u Twojego dziecka {7}.
• Świeży pokarm kobiecy przyspiesza gojenie uszkodzonych brodawek, {8} dlatego możesz wcierać w nie kilka kropel mleka przed karmieniem i po nim.
• Często wymieniaj wkładki laktacyjne, jeżeli ulegną zawilgoceniu, aby ograniczyć ryzyko infekcji bakteryjnej lub grzybiczej, w tym drożdżycy {6}.
• Nie zwiększaj odstępów czasowych pomiędzy sesjami karmienia, aby dać brodawkom odpocząć. Twoje dziecko potrzebuje regularnego karmienia, aby być zdrowe i prawidłowo się rozwijać. Pamiętaj: częste karmienie rozwija i utrzymuje laktację, dlatego staraj się karmić regularnie pomimo bólu {9}.

Przydatne produkty do pielęgnacji brodawek podczas karmienia

• Krem lub maść na brodawki z ultraczystej lanoliny – naturalnego produktu otrzymywanego z owczej wełny. Lanolina ma działanie nawilżające i gojące. Jest całkowicie bezpieczna dla dziecka, dlatego nie musisz zmywać jej przed karmieniem.
• Wkładki hydrożelowe umieszczane na bolesnych brodawkach zapewniają natychmiastowe ukojenie oraz stwarzają doskonałe warunki dla procesu gojenia. Aby uzyskać dodatkowy efekt chłodzący, można przechowywać je w lodówce.
• Osłony piersi umieszczane są wewnątrz biustonosza. Skutecznie chronią bolesne brodawki przed ocieraniem się o odzież, a znajdujące się w nich otwory umożliwiają przepływ powietrza, który przyspiesza gojenie.
• Biustonosze do karmienia wykonane z oddychającej tkaniny (na przykład bawełny) lub szybkoschnącego materiału, który odprowadza nadmierną wilgoć z dala od uszkodzonych brodawek.
• Lejki to silikonowe osłony nakładane na brodawki sutkowe. Posiadają one niewielkie otwory umożliwiające przepływ mleka podczas karmienia. Ich zadaniem jest ochrona skóry oraz ułatwienie karmienia niemowlętom, które mają trudności z prawidłowym chwytaniem piersi. Lejki należy jednak postrzegać jako rozwiązanie tymczasowe. Jeżeli wystąpią problemy lub pojawi się ból piersi, porozmawiaj z konsultantem laktacyjnym lub specjalistą od karmienia piersią.

Kiedy zwrócić się o pomoc medyczną

Kiedy Twoje dziecko oraz Twoje piersi przywykną do karmienia piersią, ból powinien ustąpić. Warto jeszcze raz podkreślić, że najczęściej występującą przyczyną obolałych brodawek jest nieprawidłowe przystawienie dziecka do piersi. Jeżeli jeden specjalista nie rozwiąże Twojego problemu, skontaktuj się z kolejnym − aż do skutku.

Jeśli ból brodawek przy karmieniu nie ustąpi lub zaobserwujesz nietypowe objawy, porozmawiaj z konsultantem laktacyjnym lub specjalistą od karmienia piersią. Białe plamki lub łuszczenie skóry na brodawkach mogą oznaczać drożdżycę, białawe lub niebieskawe zabarwienie brodawek sugeruje zaburzenia krążenia, takie jak objaw Raynauda (skurcz tętnic), a występowanie ropy, wysokiej temperatury i zaczerwienienia to symptomy infekcji {2}.