Jak korzystać z laktatora: 12 przydatnych wskazówek

Nauka korzystania z laktatora wymaga czasu i cierpliwości, ale jest warta włożonego w nią wysiłku. Przeczytaj nasze wskazówki dotyczące odciągania pokarmu, aby dowiedzieć się, jak wydajnie posługiwać się laktatorem

Podobnie jak większość przydatnych umiejętności, korzystanie z laktatora wymaga nieco czasu do opanowania. Zachowaj jednak cierpliwość, nawet jeżeli na początku nie jesteś w stanie odciągnąć tyle, ile oczekujesz. Odciąganie za pomocą laktatora nie będzie wzbudzać w Tobie tych samych uczuć co przystawianie dziecka do piersi. Wraz z upływem czasu Twoje ciało powinno jednak nauczyć się wywoływania odruchu wypływu podczas odciągania, a ilość uzyskiwanego pokarmu zwiększy się.

1: Nie musisz spieszyć się z rozpoczęciem odciągania…

W ciągu pierwszych czterech tygodni Ty i Twoje dziecko pracujecie nad zainicjowaniem i rozwinięciem laktacji. Jeżeli niemowlę jest zdrowe, a karmienie piersią przebiega sprawnie, nie będziesz potrzebowała pomocy laktatora. Odciąganie może jednak być przydatne w sytuacji, gdy czeka Cię rozłąka z dzieckiem (więcej na ten temat poniżej). Jeżeli nie, po prostu ciesz się czasem spędzanym razem z dzieckiem − nawet jeśli w przyszłości planujesz regularnie odciągać pokarm, nie musisz „przygotowywać” na to ciała z wyprzedzeniem.

2: …chyba że Twoje dziecko nie może ssać piersi

Jeżeli nie możesz karmić dziecka bezpośrednio przy piersi (ze względu na przedwczesne narodziny lub szczególne potrzeby) lub przebywacie oddzielnie, rozpocznij jednoczesne odciąganie z obu piersi możliwie najszybciej po porodzie.

Badania wykazują, że rozpoczęcie odciągania w ciągu pierwszych kilku godzin − czyli wtedy, kiedy zdrowy noworodek rozpocząłby karmienie − zwiększa ilość pokarmu w pierwszych dniach i tygodniach,{1,2} co podnosi szanse na karmienie dziecka wyłącznie mlekiem matki.

Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko (lub dzieci) narodzi się przedwcześnie, będzie wymagało szczególnej opieki lub pojawią się okoliczności utrudniające karmienie przy piersi, przygotuj się z wyprzedzeniem. Dowiedz się więcej o odciąganiu pokarmu, zorganizuj potrzebny sprzęt i poproś o pomoc personel medyczny, konsultanta laktacyjnego lub specjalistę od karmienia piersią.

W szpitalu prawdopodobnie dostępny będzie podwójny laktator szpitalny, poproś więc personel o objaśnienie jego działania. Ważne jest, aby usuwać mleko z piersi tak często, jak robiłoby to niemowlę − dzięki temu piersi otrzymywać będą sygnał zapotrzebowania na pokarm. Na początku staraj się wykonywać 8−10 sesji odciągania każdej doby{3} i kontynuuj z tą samą częstotliwością, kiedy Twoje piersi napełnią się mlekiem.

3: Zaplanuj optymalną porę odciągania

Podczas pierwszej sesji odciągaj pokarm przez co najmniej 15 minut. Nie martw się, jeżeli na początku nie uzyskasz zbyt wiele mleka − stymulacja poprzez regularne ssanie powinna wkrótce zwiększyć laktację.

U niektórych mam najwięcej mleka pojawia się godzinę po karmieniu, inne zaś wolą odciągać od razu po co drugiej sesji karmienia − spróbuj odciągać o różnych porach i przekonaj się, która z nich najlepiej pasuje do Twojego stylu życia. Kiedy znajdziesz optymalne pory, nie zmieniaj ich, aby Twoje ciało mogło przyzwyczaić się do odciągania i dodatkowego zapotrzebowania na pokarm. Być może odczuwać będziesz pokusę zwiększenia odstępu pomiędzy sesjami odciągania w celu odciągnięcia większych ilości mleka naraz. Jedna sesja nie wystarczy jednak do opróżnienia pełnych piersi,{3,4} dlatego najlepszym rozwiązaniem jest częste i regularne odciąganie.

4: Dbaj o higienę

Pamiętaj o myciu rąk przed odciąganiem i po nim oraz o dokładnym czyszczeniu elementów laktatora, które mają kontakt z mlekiem lub z ustami dziecka. Co najmniej raz na dzień powinnaś także zdezynfekować sprzęt po czyszczeniu. Pozwól wszystkim elementom całkowicie wyschnąć, a następnie przechowuj zestaw do odciągania w torebce lub pojemniku do kolejnego użycia.

5: Przygotuj się

Aby uniknąć przerw w trakcie sesji odciągania, zorganizuj z wyprzedzeniem wszystko, co będzie Ci potrzebne. Przygotuj coś do picia i jedzenia, telefon lub pilot do telewizora, butelki lub torebki na odciągnięty pokarm oraz ściereczkę, którą zetrzesz ewentualne wycieki pokarmu.

Specjalny biustonosz do odciągania eliminuje konieczność ciągłego użycia rąk, dzięki czemu możesz łatwo obsługiwać laktator oraz zajmować się innymi rzeczami podczas odciągania.

6: Zadbaj o swoją wygodę

Pozycja do odciągania powinna być możliwie najbardziej komfortowa. Uczucie odprężenia jest kluczowe dla uwalniania oksytocyny, która stymuluje odruch wypływu. Dyskomfort i zakłócenia mogą hamować ten proces,{5} dlatego wybierz zaciszne i wygodne miejsce. Upewnij się także, że Twoje ramiona i plecy mają odpowiednie podparcie.

Jeżeli nie korzystasz z biustonosza do karmienia, przytrzymuj lejek pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym, natomiast dłonią i pozostałymi palcami podpieraj pierś. Delikatnie przykładaj lejek do piersi − zbyt mocne dociskanie może powodować ściśnięcie tkanki piersi i ograniczenie przepływu mleka.

Według niektórych mam głębokie oddychanie, muzyka relaksacyjna, techniki wizualizacyjne lub masaż pleców oraz ramion pomagają uzyskać większe ilości mleka.

7: Zastosuj metody wspomagania wypływu

Większość elektrycznych i działających na baterie laktatorów Medela wykorzystuje technologię odciągania 2-Phase Expression, która imituje rytm ssania niemowlęcia (szybkie i płytkie ssanie na początku, a następnie − wolniejsze i głębsze), aby skuteczniej wywołać odruch wypływu. Także masowanie piersi{6} oraz ogrzewanie ich{7} ciepłym okładem przed odciąganiem i w jego trakcie ma sprawdzone działanie stymulujące przepływ mleka oraz zwiększające ilość uzyskiwanego pokarmu.

Naukowcy odkryli, że bezpośredni kontakt ze skórą dziecka przed odciąganiem i w czasie jego trwania również może pomóc Ci odciągać więcej mleka.{8} Dzieje się tak ze względu na zwiększone wydzielanie oksytocyny na skutek ciepła i dotyku niemowlęcia.{9} Z uwagi na tę dodatkową stymulację niektóre mamy najchętniej odciągają pokarm, jednocześnie karmiąc dziecko drugą piersią.

Jeżeli dziecko nie znajduje się przy Tobie, możesz zamiast tego patrzeć na jego zdjęcie lub nagranie albo wąchać jego ubranko.{10} Takie metody przywoływania więzi z dzieckiem również zwiększają wydzielanie oksytocyny i wspomagają przepływ mleka.

8: Wykorzystuj naturalny rytm przepływu mleka

Wiele mam nie odczuwa momentu wypływu, postaraj się więc zwrócić na niego uwagę podczas odciągania. Rozpoznasz go, gdy zaobserwujesz strumienie mleka wytryskujące do butelki lub torebki.{11}

Laktatory wykorzystujące technologię 2-Phase Expression posiadają tryb stymulacji i tryb odciągania. Tryb stymulacji zazwyczaj trwa około dwóch minut; kiedy zaobserwujesz opisany powyżej wypływ mleka, powinnaś od razu przełączyć urządzenie w fazę odciągania. Pierwszy wypływ zazwyczaj dostarcza około 36% całkowitej objętości mleka, dlatego warto wykorzystać intensywny przepływ, aby zgromadzić więcej pokarmu.{12}

9: Znajdź swoją strefę komfortu

W fazie odciągania stosuj maksymalne komfortowe podciśnienie, czyli najwyższe ustawienie laktatora, które nie powoduje u Ciebie dyskomfortu. Badania wykazały, że pozwala to odciągać podobne ilości mleka, jakie pobiera dziecko podczas karmienia przy piersi.{13,14}

Aby odpowiednio dostosować poziom podciśnienia, stopniowo zwiększaj siłę ssania do momentu, gdy poczujesz lekki dyskomfort, a następnie nieco ją obniż.

10: Dostosuj długość sesji odciągania

Po rozwinięciu laktacji (czyli po czterech − sześciu tygodniach) będziesz w stanie przewidzieć, ile minut potrzebujesz na odciąganie, co pozwoli Ci zaoszczędzić cenny czas. Niektóre mamy potrzebują więcej czasu niż inne ze względu na liczbę wypływów, od której zależy częstotliwość i trwanie przepływu mleka.{4,15} Choć u każdej kobiety rytm przepływu jest inny, to pozostaje on taki sam podczas każdej sesji odciągania i karmienia.{16}

Jak więc rozpoznać własny rytm przepływu? Wybierz porę, w której zazwyczaj odciągasz najwięcej pokarmu. Obserwuj proces odciągania i zauważ, kiedy strumienie mleka wydostają się z brodawki lub kiedy mleko spływa do pojemnika.

Kobiety, u których wypływ występuje tylko we wczesnej fazie odciągania, usuną z piersi większość pokarmu w ciągu 8−10 minut. Dłuższe odciąganie nie będzie więc efektywne. Sytuacja wygląda odwrotnie w przypadku mam, u których występuje wielokrotny lub późny wypływ; skuteczne opróżnienie piersi może wymagać wówczas co najmniej 15 minut odciągania.{15}

11: Odciągaj podwójnie

Jeżeli planujesz regularnie odciągać pokarm, warto zainwestować w podwójny laktator. Odciąganie z obu piersi jednocześnie podnosi poziom prolaktyny, czyli hormonu odpowiedzialnego za produkcję mleka.{17} Co zaskakujące, badania wykazały, że u kobiet odciągających równocześnie z obu piersi występuje dodatkowy wypływ w każdej sesji. Oznacza to, że najczęściej odciągają one niemal o jedną piątą mleka więcej niż przy odciąganiu naprzemiennym, a uzyskany pokarm ma większą zawartość tłuszczu.{18} To więc nie tylko oszczędność czasu: po kilku sesjach zyskujesz w ten sposób dodatkową butelkę mleka.

12: Nie ignoruj dyskomfortu

Odciąganie pokarmu nie powinno być bolesne. Jeżeli odczuwasz dyskomfort lub zaobserwujesz pęcherze albo otarcia na brodawce lub piersi, spróbuj obniżyć siłę ssania.

Ponadto upewnij się, że używasz odpowiedniego rozmiaru lejka (to część, która przylega do Twojej piersi). Tunel lejka powinien blisko otaczać Twoją brodawkę, jednak pozostawiać wystarczającą ilość miejsca na jej swobodny ruch bez ocierania. Podczas odciągania nie powinny występować otarcia, a do tunelu nie może dostawać się zbyt duża część otoczki (ciemnego obszaru wokół brodawki) ani tkanki piersi. Źle dopasowany lejek zmniejsza ilość odciąganego pokarmu; to właśnie dlatego Medela produkuje lejki w kilku różnych rozmiarach.

Jeżeli po zastosowaniu powyższych wskazówek dyskomfort nie ustępuje, zaprzestań odciągania i zwróć się o pomoc do konsultanta laktacyjnego lub specjalisty od karmienia piersią.