Colostrum dla dzieci – co to jest? Dlaczego ma tak duże znaczenie?

Być może słyszałaś, że siara często zwana jest płynnym złotem − nie tylko ze względu na swoją żółtą barwę! Wyjaśniamy, co to w ogóle jest colostrum, i sprawdzamy, dlaczego jest ono tak ważne dla karmionego piersią noworodka.

Siara (colostrum), czyli pierwsze mleko, które produkujesz po rozpoczęciu karmienia piersią po porodzie, jest idealnym pożywieniem dla noworodka. Colostrum ma bardzo stężoną konsystencję i zawiera mnóstwo białka oraz składników odżywczych – nawet jej niewielka ilość znaczy dla dziecka wiele. Siara ma niską zawartość tłuszczu, jest lekkostrawna i bogata w składniki zapewniające dziecku najlepszy możliwy start w dalszy rozwój. Co jeszcze ważniejsze, pokarm ten odgrywa kluczową rolę w budowaniu układu immunologicznego.

Siara ma żółtą barwę i jest gęstsza w porównaniu do mleka dojrzałego. Różni się także jej skład, który dostosowany jest do określonych potrzeb noworodka.

Siara zwalcza infekcje

Nawet dwie trzecie komórek w siarze stanowią białe krwinki, chroniące dziecko przed infekcjami oraz wspomagające jego organizm w ich samodzielnym zwalczaniu.{1} „Białe krwinki mają duże znaczenie dla reakcji immunologicznych. Zapewniają ochronę i zwalczają patogeny” – wyjaśnia prof. Peter Hartmann, wiodący ekspert w dziedzinie laktacji z Uniwersytetu Australii Zachodniej.

Po opuszczeniu bezpiecznego brzucha mamy dziecko musi być gotowe na wyzwania, które czekają na nie w otaczającym świecie. Znajdujące się w colostrum dla dzieci białe krwinki wytwarzają przeciwciała neutralizujące bakterie i wirusy. Przeciwciała te są szczególnie skuteczne w zapobieganiu nieżytom żołądka i biegunce – to bardzo ważne dla noworodków, których jelita nie są jeszcze w pełni rozwinięte.

Włąściwości colostrum wspierają funkcjonowanie układu immunologicznego i jelit

Siara jest szczególnie bogata w istotne przeciwciała o nazwie sIgA. Ich zadaniem jest ochrona niemowlęcia przed chorobami, jednak nie poprzez przedostawanie się do jego krwi, ale przez pokrywanie przewodu pokarmowego.{2} „W organizmie matki cząsteczki zapewniające odporność na infekcje transportowane są w krwi do piersi, gdzie tworzą przeciwciała sIgA, które przedostają się do siary” – objaśnia prof. Hartmann. „Przeciwciała te gromadzą się w śluzowej powłoce jelit oraz w układzie oddechowym niemowlaka, chroniąc go przed chorobami, które przebyła już jego matka”.

Siara bogata jest również w inne składniki immunologiczne oraz czynniki wzrostu, które stymulują rozwój ochronnych błon śluzowych w jelitach dziecka. Dostarcza ona także prebiotyków wspomagających gromadzenie „pożytecznych” bakterii w układzie pokarmowym niemowlaka.{3}

Siara chroni przed żółtaczką

Poza ochroną przed nieżytem żołądka siara zapewnia także działanie przeczyszczające, które pozwala dziecku często się wypróżniać. Dzięki colostrum jest ono w stanie usunąć z jelit wszystkie substancje połknięte w brzuchu matki. Przyjmują one formę smółki – ciemnego, kleistego stolca.

Częste wypróżnianie zmniejsza także ryzyko wystąpienia żółtaczki. Po narodzinach w organizmie dziecka znajduje się dużo czerwonych krwinek odpowiedzialnych za transport tlenu. Za rozkładanie zużytych krwinek odpowiedzialna jest wątroba, a w procesie tym powstaje produkt uboczny zwany bilirubiną. Kiedy wątroba niemowlaka nie jest wystarczająco rozwinięta, aby poradzić sobie z bilirubiną, substancja ta gromadzi się w organizmie, wywołując żółtaczkę.{4} Przeczyszczające właściwości siary pomagają dziecku usunąć z ciała bilirubinę wraz ze stolcem.

Witaminy i minerały w siarze

Siara zawdzięcza swą żółtawą barwę karotenoidom oraz witaminie A.{5} Witamina A ma duże znaczenie dla wzroku niemowlęcia (jej niedobór jest najpowszechniejszą przyczyną ślepoty na świecie){6} oraz zdrowia skóry i funkcjonowania układu immunologicznego.{7} W organizmach noworodków poziom witaminy A jest najczęściej niski,{8} dlatego siara pozwala na uzupełnienie tych braków.

„Pierwsze trzy dni to najważniejszy okres dla zainicjowania laktacji”

Colostrum jest również bogate w minerały, takie jak magnez, który wzmacnia serce i kości dziecka, a także miedź i cynk, wspomagające rozwój jego układu immunologicznego.{9,10} Cynk wspiera też rozwój mózgu, a w siarze znajduje się go niemal cztery razy więcej niż w mleku dojrzałym,{10} co ma duże znaczenie dla szybko rosnącego mózgu noworodka.

Siara wspomaga wzrost i rozwój dziecka

Siara zawiera wiele innych składników wspomagających wzrost i rozwój dziecka. Naukowcy nadal starają się ustalić dokładne znaczenie wielu z nich.

„Skład siary nie zmienia się przez około 30 godzin po porodzie” – mówi prof. Hartmann. „Jest ona wówczas stosunkowo bogata w białka, ponieważ są nimi wszystkie zawarte w niej przeciwciała. Ma jednak niewielką zawartość laktozy [cukru mlekowego] oraz inne proporcje tłuszczów w porównaniu do mleka dojrzałego”. 

Ponieważ skład siary jest podobny do wód płodowych (które dziecko połyka i wydala w czasie całego pobytu w łonie), jest to idealny sposób na ułatwienie mu procesu przystosowania do zewnętrznego świata.{11}

Transformacja z siary do mleka dojrzałego

Po dwóch lub czterech dniach Twoje piersi powinny „napełnić się mlekiem”. Zauważysz, że staną się one twardsze i pełniejsze, a zamiast siary zaczną wytwarzać mleko przejściowe o jaśniejszej barwie i bogatszej w tłuszcz konsystencji.

„Pierwsze trzy dni to najważniejszy okres dla zainicjowania laktacji” – mówi prof. Hartmann. „Jeżeli w tym okresie wszystko przebiegnie pomyślnie, masz duże szanse na rozwinięcie silnej laktacji i zapewnienie dziecku prawidłowego rozwoju”.

Teraz może to wydawać Ci się nieprawdopodobne, jednak już za rok niemowlę będzie zaczynało chodzić i mówić. Produkcja colostrum trwa bardzo krótko, ale wywiera bezcenny wpływ na pierwsze 12 miesięcy, a także resztę życia dziecka.