Karmienie piersią − 1 miesiąc: Czego można się spodziewać?

Czy wiesz, kiedy ustabilizuje się Twoja laktacja? W jaki sposób częstotliwość i długość karmienia będą się zmieniać wraz z rozwojem i zwiększoną aktywnością dziecka? Prezentujemy przewodnik po karmieniu piersią po pierwszym miesiącu.

Gratulacje − poradziłaś sobie z pierwszym, pełnym wyzwań miesiącem karmienia piersią. Twój pokarm jest teraz w pełni rozwinięty, {1} laktacja stabilizuje się, a wycieki z piersi będą występować coraz rzadziej lub wcale. Nie martw się, nie oznacza to spadku produkcji mleka – Twoje piersi po prostu uczą się coraz wydajniej wytwarzać i przechowywać pokarm {2}. Po sześciu tygodniach zobaczysz pierwsze zniewalające uśmiechy Twojego dziecka, a po dwóch miesiącach będziecie mieć już na koncie 500 lub 600 wspólnych sesji karmienia. Istnieje duża szansa, że wszelkie problemy z przystawianiem zostały już rozwiązane − teraz możesz skoncentrować się na utrzymaniu laktacji i cieszyć się wygodą oraz korzyściami zdrowotnymi, jakie płyną z karmienia piersią.

Kiedy spada częstotliwość karmienia piersią?

Zakres „normy” w karmieniu piersią niemowląt w wieku od jednego do sześciu miesięcy jest szeroki – niektóre potrzebują pożywienia 4 razy na dobę, inne − aż 13 {3}.

„Po ukończeniu pierwszego miesiąca życia Twoje dziecko zacznie przyjmować większe ilości mleka naraz, a częstotliwość sesji karmienia zmniejszy się” − objaśnia Cathy Garbin, ciesząca się międzynarodowym uznaniem konsultantka laktacyjna. „W miarę jak jego żołądek rośnie, niemowlę może jeść więcej, a Twoje pełnowartościowe mleko syci je na dłużej”.

Sesje karmienia mogą trwać od 12 minut do niemal godziny − niemowlęta naprawdę bardzo różnią się od siebie! {3} Jednak jeżeli dziecko przybiera na wadze, a jego rytm karmienia mieści się w tych normach, to nie masz powodów do zmartwień.

Niezależnie od częstotliwości karmienia, Twoje dziecko przyjmować będzie mniej więcej taką samą ilość mleka w wieku miesiąca, jak i sześciu miesięcy (kiedy zaczniesz stopniowo wprowadzać do diety pokarmy stałe) {4}.

„Z pewnością zdarzać się będą także dni mniejszego lub większego zapotrzebowania na pokarm, zwłaszcza jeżeli dziecko nie czuje się dobrze − po prostu zapewnij mu tyle mleka, ile potrzebuje” − mówi Cathy.

Czy moje mleko naprawdę wystarczy dziecku przez pierwszych sześć miesięcy?

Tak. Mleko matki zapewnia dziecku wszystko, czego wymaga ono przez pierwszych sześć miesięcy życia − karmione piersią maluchy nie potrzebują nawet wody! {5} Układ trawienny niemowlęcia nie jest w stanie przetwarzać pokarmów stałych aż do szóstego miesiąca i nie przyswaja mleka krowiego, dopóki dziecko nie ukończy roku życia.

Karmienie piersią w tym okresie przygotowuje dziecko do wyzwań, jakie niesie przyszłość. Wzmacnia ono mięśnie jamy ustnej oraz wspomaga prawidłowy rozwój szczęki i zębów {6,7} − czynniki niezwykle ważne dla nauki jedzenia i mówienia. Ponieważ smak Twojego mleka zależy od tego, co jesz i pijesz, dziecko może poznawać nowe smaki, zanim samo spróbuje pokarmów stałych {8}.

To jednak nie wszystko − jeśli niemowlę zachoruje, Twój organizm wytwarzać będzie przeciwciała, które przedostaną się do mleka i pomogą zwalczyć infekcję {9}. W ten sposób Twój pokarm będzie chronić dziecko w kolejnych miesiącach wzrostu i zwiększającej się aktywności.

Kiedy nabierzesz wprawy, dalsze karmienie piersią będzie także niezwykle praktyczne − przekonała się o tym Claudia, mama dwójki dzieci z Wielkiej Brytanii: „Brak konieczności sterylizacji butelek, przygotowywania mieszanki oraz przenoszenia i podgrzewania pokarmu sprawia, że karmienie piersią jest znacznie wygodniejszym rozwiązaniem − zwłaszcza gdy dzieci są już nieco większe i częściej wychodzimy z domu”.

Kiedy moje karmione piersią dziecko zacznie przesypiać noc?

Budzenie się w nocy jest normalne u wszystkich niemowląt. Większość dzieci w wieku od jednego do sześciu miesięcy przyjmuje jedną piątą dziennego spożycia mleka w ciągu nocy, dlatego nocne sesje karmienia są ważne dla ich prawidłowego odżywienia {3}.

„Wszystko zależy od tego, co rozumiemy przez przespaną noc” − mówi Cathy. „Jeżeli dziecko pójdzie spać o północy i obudzi się o 5:00 rano, wiele osób uzna noc za przespaną − z pewnością jest to łatwiejsze niż budzenie się co dwie godziny! Spotkałam już karmione piersią niemowlęta, które począwszy od szóstego tygodnia życia zasypiały o godzinie 19:00, a budziły się o 7:00, jednak wiele innych dzieci w tym wieku nadal budzi się często. Każde niemowlę jest inne”.

Przeprowadzone w Walii badanie obejmujące ponad 700 dzieci w wieku od 6 do 12 miesięcy wykazało, że ponad 80% z nich budziło się co najmniej raz w nocy, a 25% − trzy razy lub więcej. Nie zaobserwowano różnicy w częstotliwości budzenia pomiędzy niemowlętami karmionymi piersią a tymi przyjmującymi mieszankę mleczną {10}.

Jeżeli zatem wstawanie w nocy jest nieuniknione, karmienie piersią jest przynajmniej najwygodniejszym rozwiązaniem! Zgadza się z tym Minette, mama dwójki dzieci z Australii: „W nocy nawet nie trzeba nawet zbytnio się rozbudzać − wystarczy, że ciało i dziecko przejdą w »tryb automatyczny«. Żadnego planowania, odmierzania i sterylizowania. Pokarm w piersi jest gotowy i ma od razu odpowiednią temperaturę. Jak dla mnie − idealne rozwiązanie”.

Moje dziecko budzi się coraz częściej − czy jest głodne?

W wieku około czterech miesięcy rytm snu niemowlęcia może ulec zmianie; to właśnie wtedy pojawia się u niego cykl głębokiego i lekkiego snu podobny do tego, jaki występuje u dorosłych. Na skutek tego może ono częściej budzić się w nocy. „Takie problemy występujące około czwartego miesiąca życia mogą dotyczyć spania, a nie samego karmienia” − mówi Cathy. „To męczące, jednak postaraj się przyzwyczaić do nowego rytmu”.

Niektórzy określają to zjawisko mianem „regresji czwartego miesiąca”, odpowiedniejszym terminem jest jednak progresja. Choć sytuacja ta sprawia wrażenie kroku wstecz, tak naprawdę dziecko zbliża się do ważnego etapu rozwojowego. Szybko się uczy, staje się coraz bardziej świadome świata i zyskuje lepszą zdolność postrzegania głębi, a ponadto może także zacząć doświadczać niepokoju spowodowanego rozłąką. Płacz po przebudzeniu oraz domaganie się karmienia i bliskości to oznaki potrzeby bezpieczeństwa {11–13}.

Nie ulegaj pokusie uzupełnienia diety mieszanką mleczną lub wcześniejszego wprowadzenia pokarmów stałych, aby dziecko spało dłużej. Twoje mleko zawiera hormony powodujące senność, które pomagają Wam obojgu się zrelaksować. Badania wykazały, że matki karmiące piersią przesypiają większą część nocy niż kobiety, które częściowo lub wyłącznie stosują mieszankę mleczną {14}.

Jak ząbkowanie u niemowląt wpływa na karmienie piersią?

Ząbkowanie najczęściej zaczyna się około czwartego miesiąca. Niemowlę może wtedy stać się kapryśne i odsuwać się od piersi, a bolące dziąsła mogą wywoływać u niego płacz − to dość frustrujące.

W takiej sytuacji karmienie piersią często okazuje się skutecznym sposobem na uspokojenie. Badania wykazały, że niemowlęta karmione piersią podczas szczepień mniej płaczą i szybciej dochodzą do siebie {15} − ten sam efekt może ukoić dziecko podczas ząbkowania.

Etap ten czasami niesie ze sobą także niepożądany efekt uboczny, kiedy niemowlę chce wypróbować swoje nowe ząbki podczas karmienia piersią. „Niektóre dzieci urządzają sobie zabawę i figlarnie gryzą mamę. Być może będziesz w stanie przewidzieć nadchodzące ugryzienie na podstawie zmiany w rytmie karmienia − dziecko będzie musiało schować język, zanim ugryzie” − mówi Cathy. „Zazwyczaj nie jest to dużym problemem i w niektórych przypadkach zdarza się tylko sporadycznie. Po prostu przerwij karmienie i spokojnie wytłumacz dziecku, że nie powinno gryźć − po jakimś czasie powinno przestać”.

Jak kontynuować karmienie piersią, jeżeli nie jestem ciągle przy dziecku?

W ciągu pierwszych sześciu miesięcy, kiedy nadal będziesz karmić dziecko wyłącznie piersią, mogą zdarzać się sytuacje, gdy będziesz musiała zostawić je na kilka godzin (a nawet dłużej, jeżeli zdecydujesz się na powrót do pracy lub wyjedziesz na dzień lub dwa).

Nie zakładaj, że przez to konieczne będzie przerwanie karmienia piersią. Możesz nadal zapewnić dziecku korzyści związane z mlekiem matki, odciągając pokarm, który inna osoba może podać maluchowi pod Twoją nieobecność. Cathy wyjaśnia:

„Odciągaj pokarm przez kilka dni wcześniej, pobierając niewielkie ilości − około 40−60 ml naraz − aby przygotować zapas dla osoby, która będzie w tym czasie opiekować się Twoim dzieckiem. Stopniowe odciąganie małych ilości mleka nie wpłynie na poziom Twojej laktacji”.

„Jeżeli wracasz do pracy, porozmawiaj z pracodawcą o opracowaniu planu. Wiele mam karmi niemowlęta w nocy, a następnie wykonuje pierwsze i ostatnie karmienie w ciągu dnia. Następnie odciągają one pokarm w porze obiadowej, aby zredukować dyskomfort i zapewnić dziecku mleko na następny dzień”.

„Plan ten jest zazwyczaj dużo łatwiejszy w realizacji, niż może się wydawać, a obecnie wiele miejsc pracy jest przystosowanych pod tym kątem” − dodaje. „Laktatory są bardzo wydajne i pomogą Ci poradzić sobie z tym zadaniem”.

Natalie, pracująca mama jedynaka ze Stanów Zjednoczonych, opisuje swoją procedurę: „Karmię Dylana zaraz po tym, jak się obudzi, a czasami dodatkowo jeszcze raz przed wyjściem do pracy, aby pobudzić laktację i zachować więź z dzieckiem. W czasie pracy dwukrotnie odciągam pokarm na kolejny dzień (synek przyjmuje dwie butelki mleka podczas mojej nieobecności), a potem wracam do domu na wieczorne karmienie. W weekend nie odciągam pokarmu − karmię wyłączniepiersią”.

Czy mogę nadal karmić piersią po wprowadzeniu stałych posiłków?

Kiedy Twoje dziecko przejawia zainteresowanie jedzeniem i zaczyna siadać bez podtrzymania około szóstego miesiąca życia, jest gotowe na wprowadzenie pokarmów stałych. Jak wyjaśnia Cathy, niekoniecznie oznacza to jednak koniec karmienia piersią: „Zgromadzone w czasie ciąży zapasy żelaza w organizmie dziecka wyczerpują się około szóstego miesiąca życia, dlatego konieczne jest ich uzupełnienie”.

„W tym okresie powinnaś wprowadzić do diety pokarmy stałe, ale pamiętaj, że karmienie piersią stanowić będzie ważniejsze źródło kalorii i składników odżywczych aż do ósmego/dziewiątego miesiąca życia. Wówczas dziecko przyjmować będzie już większe ilości jedzenia, jednak możesz wciąż karmić je piersią cztery lub pięć razy dziennie, w zależności od potrzeb. Gdy dziecko osiągnie wiek 12 miesięcy, możesz kontynuować karmienie piersią od dwóch do sześciu razy dziennie. Każdy maluch jest inny, a w przypadku niektórych z nich mleko matki nadal może stanowić połowę całkowitego odżywiania”.

Pamiętaj także, że możesz dodawać własne mleko do pierwszych pokarmów stałych, na przykład do płatków zbożowych lub purée – dzięki temu posiłki będą miały znajomy dla dziecka smak. Jeżeli to możliwe, używaj świeżo odciąganego mleka (nie rozmrażanego) i dodawaj je bezpośrednio przed podaniem, aby zachować jego składniki odżywcze {16}.

Być może presja otoczenia sprawi, że będziesz chciała przerwać karmienie po sześciu miesiącach, jednak dłuższe karmienie piersią i odciąganie wiąże się z wieloma korzyściami dla Was obojga.

Jak długo mogę karmić piersią?

„Światowa Organizacja Zdrowia zaleca podawanie niemowlętom mleka matki równolegle z pokarmami stałymi co najmniej do ukończenia drugiego roku życia, ponieważ nadal odgrywa ono kluczową rolę we wspieraniu układu immunologicznego” – mówi Cathy. „To także doskonały sposób na okazanie niemowlęciu wsparcia emocjonalnego, zwłaszcza gdy czuje się ono przytłoczone lub nie jest zdrowe”.

Ośmiomiesięczne niemowlęta najczęściej karmione są piersią około czterech razy dziennie, ale dzieciom po ukończeniu jednego roku mogą wystarczać zaledwie dwie sesje. Opracuj rytm karmienia, który będzie odpowiedni dla Was i Waszego stylu życia, tak jak zrobiła to Jane, mama dwójki dzieci ze Stanów Zjednoczonych, która zdecydowała się karmić niemowlęta piersią do drugiego roku życia: „Karmiłam piersią wieczorami i w weekendy, kiedy maluchy potrzebowały bliskości” – mówi. „Była to najskuteczniejsza metoda na uspokojenie, która szczególnie dobrze sprawdzała się w czasie choroby”.

„W miarę jak mój synek dorastał i stawał się coraz bardziej aktywny, często sam przychodził do mnie na karmienie, jak gdyby chciał »naładować baterie«” – wspomina Amy, mama dwójki dzieci z Kanady. „Karmienie przy piersi zawsze poprawiało mu humor, kiedy się uderzył lub coś go bolało”.

Jeżeli zdecydujesz się na dalsze karmienie piersią w okresie poniemowlęcym, możesz spotkać się z opiniami, że dziecko nie będzie później skłonne do przerwania karmienia. Jednak maluchy często samodzielnie odstawiają pierś pomiędzy drugim a czwartym rokiem życia {17}.

„Nie planowałam tak długiego okresu karmienia, jednak nadal karmię piersią moje dzieci: czterolatka i 22-miesięczne niemowlę” – mówi Susannah, mama dwójki maluchów z Wielkiej Brytanii. „Młodsze dziecko karmię przed pracą i po pracy, a ponadto odciągam pokarm podczas podróży służbowych. Starszą córeczkę karmię na uspokojenie przed snem lub gdy jest zdenerwowana – to doskonały sposób na podtrzymanie więzi. Jeżeli czuję się zmęczona lub poirytowana, myślę o wsparciu i korzyściach zdrowotnych, jakie im zapewniam. Planuję odstawić je od piersi z ich własnej inicjatywy – chcę, aby przestały, gdy będą na to gotowe”.