Czym są nabrzmiałe piersi?

Niektóre mamy doświadczają obrzęku piersi, kiedy te napełniają się mlekiem kilka dni po porodzie. Problem ten jest zazwyczaj chwilowy i łatwy do złagodzenia – dowiedz się, jak to zrobić.

Na początku okresu karmienia Twoje piersi wytwarzają niewielkie ilości siary, które stopniowo zwiększają się w miarę upływu pierwszych dni. Pomiędzy drugim a czwartym dniem zaczniesz jednak produkować większe ilości pokarmu – zmiana ta określana jest jako „napełnianie piersi mlekiem”.{1}

Jednym z objawów tego zjawiska jest uczucie pełności i twardości piersi. Jest ono wywołane nie tylko przez większe ilości mleka, lecz także przez intensywniejsze krążenie krwi oraz dodatkową ilość płynu limfatycznego w tkance piersi.{2}

W większości przypadków, o ile dziecko wystarczająco często ssie pierś, uczucie ciężkości szybko mija. Niektóre mamy wytwarzają jednak więcej mleka, niż mogą pomieścić ich piersi, co często łączy się z nadmierną twardością i dyskomfortem – jest to stan zwany obrzękiem piersi. Choć zazwyczaj jest on chwilowy i trwa około 24 – 48 godzin, możesz w tym czasie odczuwać ból piersi.

Z czym wiąże się obrzęk piersi?

Obrzęk może wystąpić w jednej piersi lub w obu. Często towarzyszy mu pulsujący ból i opuchlizna, sięgająca nawet do okolic pachy, a także uczucie gorąca i nieregularna struktura piersi – wszystkie te symptomy wynikają z zachodzących wewnątrz zmian. Możesz również zaobserwować inne objawy obrzęku piersi, takie jak połysk lub napięcie skóry lub twardość i spłaszczony kształt brodawek. Temperatura Twojego ciała może wzrosnąć w tym czasie nawet do około 37,5 – 38,3°C (99 – 101°F).{3}

Poza bólem piersi pojawiają się także trudności podczas karmienia, które z kolei mogą dodatkowo zaostrzyć stan obrzęku. Płaski kształt brodawek oraz twardość skóry utrudniają dziecku chwytanie piersi, co często skutkuje bolesnością brodawek. Nieprawidłowe przystawienie przekłada się natomiast na niedostateczne opróżnianie piersi. Oznacza to, że nieleczone obrzmiałe piersi mogą prowadzić do zablokowania kanalików mlecznych, zapalenia sutka oraz obniżenia poziomu laktacji.

Jaka jest przyczyna obrzęku piersi?

Obrzęk wywołany jest zazwyczaj zbyt rzadkim karmieniem (dziecko powinno ssać pierś co najmniej osiem razy w ciągu doby). Może on przydarzyć się każdej matce, jednak częściej występuje u kobiet, które przeszły operacje piersi.{2} Sprawę często pogarsza nacisk wywoływany przez źle dopasowany biustonosz lub zbyt ciasne ubrania. Zaostrzenie stanu prowadzić może do zablokowania kanalików mlecznych, a nawet zapalenia sutka.

Obrzęk piersi przytrafia się zarówno kobietom, które nie karmią piersią, jak i tym, które to robią. Zmiany hormonalne zachodzące w następstwie porodu i wyparcia łożyska, które wspomagają produkcję mleka, występują niezależnie od tego, czy karmisz. Obrzęknięte piersi bywają także wynikiem nagłego przerwania karmienia, na przykład w wyniku choroby dziecka, rzadszego budzenia, wprowadzenia pokarmów stałych lub rozłąki z dzieckiem.

Jak złagodzić obrzęk piersi?{2}

Najskuteczniejszym sposobem na leczenie obrzęku piersi jest głodne dziecko! Powinnaś zadbać o to, aby piersi były jak najczęściej i jak najbardziej opróżniane, co pozwoli także utrzymać laktację. Najlepiej jest więc karmić na żądanie od 8 do 12 razy na dobę.

Zadbaj także o częsty kontakt „skóra do skóry” z niemowlęciem, kładąc je na klatce piersiowej zarówno w ciągu dnia, jak i podczas nocnych pobudek. W takim położeniu dziecko może poczuć zapach mleka oraz ma ułatwiony dostęp do piersi. Ty natomiast z większą łatwością zaobserwujesz oznaki głodu i zadbasz o częste karmienie. Pozwól niemowlęciu ssać jedną pierś tak długo, jak tego chce, a potem spróbuj przystawić je do drugiej.

Warto także, aby konsultant laktacyjny lub specjalista od karmienia piersią sprawdził sposób przystawienia dziecka do piersi. Dzięki temu będziesz pewna, że karmienie przebiega efektywnie, a Twoje piersi są wystarczająco opróżniane. Poniżej znajdziesz wskazówki, które pozwolą Ci złagodzić objawy obrzęku.

Metody łagodzenia objawów obrzęku{2}

• Pamiętaj o karmieniu piersią co najmniej osiem razy na dobę.
• Upewnij się, że dziecko prawidłowo chwyta pierś.
• Wypróbuj różne pozycje do karmienia.
• Delikatnie masuj piersi podczas karmienia, aby usprawnić ich opróżnianie.
• Przed karmieniem odciągaj niewielkie ilości mleka ręcznie lub za pomocą laktatora, aby zmiękczyć brodawkę i ułatwić dziecku chwycenie piersi.
• Jeżeli piersi pozostają twarde i pełne nawet po karmieniu, odciągnij więcej pokarmu, aby złagodzić dyskomfort.
• Jeżeli dziecko nie jest w stanie ssać piersi, zamiast tego odciągaj pokarm. Opróżniaj piersi, aż staną się zdecydowanie miększe – powtarzaj ten proces co najmniej osiem razy na dobę.
• Wypróbuj technikę uciskania otoczki (reverse pressure softening), czyli metodę umożliwiającą zniwelowanie pełności piersi. Konsultant laktacyjny lub specjalista od karmienia piersi może pokazać Ci, jak to zrobić.
• Jeżeli doświadczasz wycieków pokarmu, przed karmieniem lub odciąganiem weź ciepły prysznic albo ogrzej piersi ciepłym okładem, aby złagodzić napięcie i usprawnić przepływ mleka. Nie ogrzewaj jednak piersi dłużej niż przez kilka minut, ponieważ zbyt wysoka temperatura może nasilić obrzęk.
• Jeżeli nie masz problemów z wyciekami pokarmu, przyłóż do piersi zimny kompres, okład żelowy lub nawet mrożonkę owiniętą w ściereczkę i przytrzymaj przez dziesięć minut, aby złagodzić opuchliznę i ból. 
• Włóż do biustonosza czyste liście kapusty. Tak, naprawdę! Wiele mam przekonało się już, że łagodzą one opuchliznę i dyskomfort, co znajduje poparcie w dowodach naukowych.{4}
• Przyjmuj środki przeciwbólowe o działaniu przeciwzapalnym. Paracetamol i ibuprofen to substancje bezpieczne dla kobiet karmiących. Stosowanie ibuprofenu i karmienie piersią nie jest wskazane w przypadku osób cierpiących na astmę. Zawsze konsultuj się z lekarzem i stosuj się do zaleceń producenta leku i farmaceuty. Zalecane jest także unikanie aspiryny – więcej informacji na temat przyjmowania leków w okresie karmienia znajdziesz w artykule Karmienie piersią podczas choroby.
• Noś prawidłowo dopasowany biustonosz do karmienia i unikaj fiszbinów. Możesz także całkowicie zrezygnować z biustonosza.
• Nie pomijaj sesji karmienia ani nie przestawaj karmić, ponieważ może to zaostrzyć obrzęk.

Skontaktuj się z lekarzem, jeżeli temperatura Twojego ciała{5} osiągnie lub przekroczy 38°C (101°F) albo jeżeli obrzęk uniemożliwia karmienie piersią.

Bądź cierpliwa. Twoje ciało wciąż przyzwyczaja się do produkcji mleka i karmienia niemowlęcia. Kiedy nabierzecie wprawy, ból piersi i obrzęk szybko miną.