Zmiany w piersiach pomiędzy ciążą a odstawieniem

Ekspert wyjaśnia, jak piersi zmieniają się w okresie ciąży i karmienia piersią aż do odstawienia oraz radzi, jak najlepiej je pielęgnować

Już od momentu poczęcia Twoje ciało zaczyna przygotowywać się na narodziny dziecka. Przemiany zachodzą jednak nie tylko w macicy − radykalnie zmieniają się też Twoje piersi. Przeczytaj nasz artykuł, aby dowiedzieć się, czego spodziewać się w kolejnych trymestrach ciąży, w okresie karmienia oraz po odstawieniu.

Zmiany w piersiach w pierwszym trymestrze

Wiele kobiet zauważa zmiany piersi już we wczesnym stadium ciąży − często jest to jeden z jej pierwszych symptomów. Burza hormonów oraz zmiany w strukturze piersi oznaczają, że Twoje brodawki i piersi mogą stać się wrażliwe nawet w trzecim lub czwartym tygodniu. Niektóre przyszłe mamy borykają się z bolesnością piersi przez cały okres ciąży, jednak w większości przypadków dyskomfort mija po pierwszym trymestrze.

„Piersi mogą rosnąć gwałtownie we wczesnych tygodniach albo zwiększać swój rozmiar stopniowo” − wyjaśnia dr Jacqueline Kent, wiodąca badaczka w dziedzinie laktacji z Uniwersytetu Australii Zachodniej. „Każda kobieta jest inna. Być może Twoje piersi powiększą się dopiero bezpośrednio przed porodem, lub nawet po nim. Jeżeli jednak zastanawiasz się, o ile zwiększą się Twoje piersi w czasie ciąży, oto odpowiedź: w momencie napełnienia się mlekiem mogą one być nawet o połowę większe niż przed ciążą!”{1}

Kiedy zauważysz, że Twoje biustonosze stają się zbyt ciasne − co zazwyczaj następuje około 12. tygodnia − oznacza to, że czas kupić biustonosz ciążowy. Większość kobiet za najwygodniejsze uznaje modele bezszwowe z szerokimi paskami, wykonane z miękkiej i oddychającej tkaniny. Najlepiej jest unikać fiszbinów, ponieważ mogą one uciskać rozwijające się kanaliki mleczne.

Dokładnie zdejmij miarę, aby dobrać idealnie pasujący biustonosz. Ponadto mierz się regularnie w okresie ciąży − w miarę wzrostu dziecka i Twoich piersi zmieniać się także będzie Twój rozmiar.

Zmiany w piersiach w drugim trymestrze

Około 15. tygodnia ciąży aktywują się nowe komórki produkujące mleko, które zaczynają wytwarzać pokarm około 22. tygodnia.{1} Nie obawiaj się jednak − większość mleka zostanie ponownie zaabsorbowana przez Twój organizm, a hormony ciążowe zapobiegną gromadzeniu się oraz wyciekaniu pokarmu.

„W drugim trymestrze możesz zaobserwować powiększanie się oraz ciemnienie brodawek sutkowych i otoczek” − mówi dr Danielle Prime, asystentka badań ds. karmienia piersią w firmie Medela. „Poza tym niewielkie bruzdki na otoczce mogą stać się bardziej widoczne. Są to gruczoły Montgomery’ego, które wytwarzają nawilżające sebum chroniące przed bolesnością i infekcjami po rozpoczęciu karmienia piersią. Naukowcy podejrzewają, że woń tej substancji przypomina zapach wód płodowych, co pomaga noworodkowi znaleźć brodawkę po narodzinach”.{2}

Nie pozbawiaj więc piersi tej naturalnej ochrony, używając silnego mydła lub wycierając je do sucha ręcznikiem. Wystarczy, że umyjesz je ciepłą wodą i osuszysz poprzez delikatne przyłożenie ręcznika. A jeżeli ktokolwiek doradzi Ci „hartowanie” brodawek poprzez szczypanie lub pocieranie, nie słuchaj!

Jeśli masz płaskie lub wklęsłe brodawki i jesteś co najmniej w 32. tygodniu prawidłowo rozwijającej się ciąży, możesz zacząć wkładać do biustonosza osłony formujące. Delikatnie wyciągną one Twoje brodawki, co ułatwi noworodkowi chwytanie piersi. Aby dowiedzieć się więcej, porozmawiaj ze specjalistą lub przeczytaj nasz artykuł dotyczący wklęsłych oraz płaskich brodawek.

Gwałtownemu wzrostowi piersi podczas ciąży może towarzyszyć uczucie swędzenia oraz powstawanie rozstępów. Swędzenie złagodzić może delikatny krem nawilżający. Rozstępy często zależą jednak od uwarunkowań genetycznych oraz rodzaju skóry; jeżeli masz do nich predyspozycje, raczej nie będziesz w stanie im zapobiec − na szczęście w miarę upływu czasu staną się one mniej widoczne.

Zmiany w piersiach w trzecim trymestrze

W ostatnim trymestrze Twoje piersi mogą stać się ciężkie lub obolałe. W nocy ulgę przyniesie Ci biustonosz do spania; podczas aktywności fizycznej warto natomiast zakładać podtrzymujący biustonosz sportowy, który pozwoli uniknąć bólu piersi oraz urazów więzadeł.

Pamiętaj, aby już na miesiąc przed porodem zaopatrzyć się w kilka biustonoszy do karmienia. W miarę możliwości rób zakupy w sklepie, którego personel ma doświadczenie w dobieraniu biustonoszy dla matek karmiących. Możesz także skorzystać z internetowego poradnika doboru. Każda kobieta jest inna, jednak w większości przypadków piersi rosną podczas ciąży o jeden lub dwa rozmiary miseczki. Najprawdopodobniej zwiększy się również obwód pod biustem, ponieważ Twoja klatka piersiowa poszerzy się, by zrobić miejsce dla dziecka. Ekspedientka powinna doradzić Ci rozmiar z uwzględnieniem dodatkowego wzrostu piersi po porodzie i napełnieniu się mlekiem. Model z zapięciami odpinanymi jedną dłonią ułatwi Ci odpowiednie ułożenie dziecka.

Co zdumiewające, mleko w piersiach jest już gotowe nawet przed narodzinami dziecka. W związku z tym zaobserwować możesz wycieki niewielkich ilości siary − pierwszego mleka o gęstej i kleistej konsystencji. Czasami dochodzi do nich już nawet w 14. tygodniu, jednak zjawisko to jest powszechniejsze w późniejszym stadium ciąży. Możesz włożyć do biustonosza wkładki laktacyjne, które zapobiegną powstawaniu wilgotnych plam.

„Jeżeli cierpisz na cukrzycę lub cukrzycę ciążową, lekarz może doradzić Ci ręczne odciąganie i zamrażanie siary. Przeprowadzone niedawno badania wykazały, że jest to bezpieczne po 36. tygodniu prawidłowo rozwijającej się ciąży”{3} − radzi dr Prime. „Zapas siary pod ręką może się przydać, ponieważ dzieci kobiet z cukrzycą są bardziej narażone na występowanie niskiego poziomu cukru we krwi (hipoglikemii); częste podawanie siary jest natomiast najskuteczniejszym sposobem na jego podniesienie. Nie spodziewaj się jednak dużych ilości − najprawdopodobniej będziesz w stanie odciągać zaledwie po kilka kropli. To zupełnie normalne”.

Co dzieje się w piersiach po porodzie

Pomiędzy drugim a czwartym dniem po narodzinach dziecka (lub później, jeżeli rodziłaś przez cesarskie cięcie lub wystąpiły komplikacje) poczujesz, że Twoje piersi stają się twardsze i pełne pokarmu.{4}

„Uczucie pełności wywołane jest nie tylko przez większe ilości mleka, które produkujesz, lecz także przez intensywniejsze krążenie krwi w piersiach oraz zwiększoną ilość płynu limfatycznego” − wyjaśnia dr Prime. „Wszystkie te zjawiska są odpowiedzią na spadający poziom hormonów ciążowych w organizmie (który zaczyna obniżać się stopniowo od momentu porodu), umożliwiający aktywację hormonów odpowiedzialnych za produkcję mleka”.

W tym okresie możesz odczuwać dyskomfort lub nawet ból piersi – jest to stan zwany obrzękiem. To bardzo powszechny problem, który zazwyczaj mija po kilku dniach. W tym czasie nie powinnaś przerywać karmienia piersią. Przeczytaj nasze porady dotyczące dyskomfortu i obrzęku, a jeżeli problem nie mija, porozmawiaj z konsultantem laktacyjnym lub specjalistą od karmienia piersią.

Co dzieje się w piersiach podczas laktacji

W ciągu pierwszych trzech miesięcy najprawdopodobniej często spotkasz się z uczuciem pełności przed karmieniem. Być może w miarę wzrostu dziecka zjawisko to zacznie ustępować − nie oznacza to jednak, że produkujesz mniej mleka. Jeśli karmisz wyłącznie na żądanie, a dziecko rozwija się prawidłowo, nie musisz martwić się o poziom laktacji.

„Po sześciu miesiącach karmienia Twoje piersi mogą zacząć się zmniejszać” − wyjaśnia dr Kent. „Nie znaczy to, że wytwarzasz mniej pokarmu − jest to sygnałem zmniejszającej się ilości tkanki tłuszczowej w piersiach. Około 15. miesiąca życia dziecka Twoje piersi najprawdopodobniej powrócą do rozmiaru sprzed ciąży (ale nie mniejszego). Dzieje się tak niezależnie od tego, czy karmisz piersią czy nie − być może nadal będziesz wytwarzać od 100 do 300 ml pokarmu dziennie”.

Przyczyną może być to, że po sześciu miesiącach Twoje piersi pracują wydajniej, co według badań dr Kent może wynikać ze zmiany rozkładu tkanki piersiowej.{5}

Jak Twoje piersi zmienią się po odstawieniu

Kiedy zakończysz karmienie dziecka piersią − niezależnie od tego, czy nastąpi to po trzech tygodniach, trzech miesiącach czy trzech latach − zmiany w piersiach, które nastąpiły podczas laktacji, zostaną cofnięte. „Po całkowitym odstawieniu dziecka Twoje piersi w ciągu trzech miesięcy powrócą do rozmiaru sprzed ciąży, jeżeli jeszcze tak się nie stało” − wyjaśnia dr Kent. A jeżeli znów zajdziesz w ciążę, cały proces rozpocznie się na nowo.