Moc mleka matki
Czas na lekturę: 7 min.
Znajomość składników mleka matki oraz mieszanki mlecznej, różnicy w kosztach oraz wpływu obu rozwiązań na zdrowie i sen dziecka pomoże Ci dokonać świadomego wyboru
Na początek porównajmy mleko matki i mleko modyfikowane. Na wiele sposobów są one podobne: zapewniają energię, nawodnienie oraz składniki odżywcze, dlatego dziecko rozwijać się będzie niezależnie od podawanego pokarmu.
Jednak pomimo postępów w dziedzinie opracowywania i produkcji mieszanek mlecznych nie zapewniają one korzyści zdrowotnych, które daje dziecku Twoje mleko. Pokarm kobiecy ewoluował na przestrzeni milionów lat, aby stać się idealnym pożywieniem dla niemowląt. Jest on znacznie bardziej skomplikowany niż mleko innych ssaków, ponieważ jego zadaniem jest wspomaganie rozwoju złożonego mózgu człowieka, a także układu pokarmowego i układu immunologicznego.
Krowie mleko, wykorzystywane do produkcji większości mieszanek dla niemowląt, przystosowane jest do indywidualnych potrzeb cieląt. Nie jest ono bezpieczne dla dzieci, dlatego podczas produkcji mieszanek mlecznych musi zostać poddane intensywnej modyfikacji.
„Czy wiesz, że zawartość soli [sodu] w krowim mleku jest praktycznie trująca dla niemowląt?” – mówi prof. Peter Hartmann, cieszący się międzynarodowym uznaniem ekspert w dziedzinie karmienia piersią i laktacji z Uniwersytetu Australii Zachodniej.
„Już w pierwszej połowie lat 80. XX wieku powszechna była świadomość, że mleko krowy jest trujące dla zwierząt laboratoryjnych, takich jak króliki i szczury. Obecnie związki, które okazują się toksyczne dla zwierząt laboratoryjnych, w ogóle nie są uwzględniane w opracowywaniu preparatów medycznych. Według dzisiejszych norm mieszanka mleczna nie zostałaby więc w ogóle opracowana! Mleko matki zawiera natomiast sód w bardzo niewielkim stężeniu”.{1}
Każda kropla Twojego pokarmu – począwszy od siary, która pokrywa i chroni żołądek noworodka, aż po mleko dojrzałe, zapewniające mu prawidłowy rozwój – zawiera tysiące dobroczynnych składników, w tym:
Mleko matki jest żywym pokarmem − to jedna z jego zalet, których nie posiada mleko modyfikowane. Dzięki temu dostosowuje się ono do aktualnych potrzeb niemowlęcia. Jeżeli dziecko zachoruje, Twój organizm wytwarzać będzie dodatkowe białe krwinki i przeciwciała, które przedostaną się do mleka i pomogą w zwalczaniu infekcji.{5}
„Ochronne właściwości mleka matki są kluczowym i wyjątkowym czynnikiem w ewolucji laktacji” − wyjaśnia prof. Hartmann. „Mleko matki jest jednak niezwykle złożone, dlatego nie posiadamy jeszcze wystarczającej wiedzy, aby w pełni zrozumieć rolę wszystkich znajdujących się w nim składników ochronnych”.
„Rozważmy oligosacharydy − jest ich więcej niż 200.{11} To trzeci co do ilości składnik mleka, a pomimo tego wiemy bardzo niewiele na temat ich funkcji! Przypuszcza się, że mają one niezwykle złożoną strukturę, która skutkuje powinowactwem do wiązania się z określonymi białkami, co z kolei przekłada się na efekty biologiczne”.
„Jeżeli czegoś dobrze nie znamy, nie powinniśmy przy tym kombinować. To mleko matki powinno być normą”. Aby dowiedzieć się więcej o mleku matki, przeczytaj artykuł Co znajduje się w Twoim mleku?
Składniki różnią się w zależności od producenta i kraju, jednak mieszanki mleczne dla niemowląt najczęściej wytwarzane są z przetworzonego, odtłuszczonego mleka krowiego z dodatkiem emulgatorów i stabilizatorów, które umożliwiają mieszanie oleju i wody podczas przygotowywania pokarmu. Można znaleźć w nich także:
Uwaga: inne rodzaje mieszanek mlecznych, na przykład te na bazie mleka koziego, hipoalergiczne lub sojowe, mogą mieć odmienny skład.
„Naukowcy wykazali, że mleko matki zawiera ponad 1000 rodzajów białek{12} − nawet najlepsi producenci mleka modyfikowanego starają się zwiększyć zawartość zaledwie pojedynczych spośród nich w swoich produktach” − wyjaśnia prof. Hartmann. „Co więcej, dopiero od niedawna możliwe jest syntetyzowanie niektórych z wielu oligosacharydów znajdujących się w mleku matki. Skopiowanie kilku białek i oligosacharydów nie pozwala jednak na uzyskanie równowartości pokarmu kobiecego!”
„W przypadku mleka krowiego konieczne jest dodanie nadmiernej ilości białka w celu uzyskania zawartości aminokwasów na poziomie potrzebnym niemowlęciu” − kontynuuje prof. Hartmann. „Jednak nadmiar ten zostanie poddany przemianie materii i rozłożony na składniki, które z kolei mogą zostać przekształcone w tłuszcz”.
„To właśnie jeden z problemów dotyczących mleka modyfikowanego − niemowlęta rozwijają się nawet zbyt dobrze. Rodzicom często wydaje się, że wszystko jest w porządku, ponieważ dzieci rosną jak na drożdżach, jednak w długofalowej perspektywie nie ma to pozytywnego wpływu na zdrowie.{13} Dlatego producenci mieszanek mlecznych aktualnie starają się ograniczać zawartość białka w mleku, aby zapobiec nadmiernemu przyrostowi masy u niemowląt”.
Podejmując decyzję dotyczącą karmienia piersią lub mieszanką mleczną, spójrz na sprawę z szerszej perspektywy. Mleko matki jest czymś więcej niż tylko pożywieniem. Pełni ono ważną funkcję ochronną, ogranicza ryzyko występowania biegunki, nieżytu żołądka, infekcji ucha, przeziębienia, grypy i drożdżycy{14−16} oraz o połowę zmniejsza zagrożenie zespołem nagłego zgonu niemowląt.{17}
Być może słyszałaś już, że karmienie piersią zwiększa szansę dziecka na dobre wyniki w szkole,{18} ale czy wiedziałaś, że powiązano je także z lepszym zachowaniem,{19} wzrokiem{20} i stanem uzębienia?{21} Niemowlęta karmione piersią są także mniej narażone na otyłość, cukrzycę typu 1 i 2{22,23} oraz niektóre rodzaje nowotworów{24,25} w późniejszym życiu. Dowiedz się więcej o korzyściach z karmienia piersią dla dziecka. [ŁĄCZE: Korzyści dla dziecka]
Karmiąc piersią, spalasz nawet 500 kalorii dziennie,{26} co może pomóc Ci szybciej powrócić do sylwetki sprzed ciąży. Im dłużej karmisz, tym bardziej spada u Ciebie ryzyko wystąpienia raka piersi,{27} macicy{28} oraz jajnika,{29} chorób serca{30} oraz cukrzycy typu 2.{22} Dowiedz się więcej o korzyściach z karmienia piersią dla mam.
.
Karmienie piersią najczęściej jest korzystniejsze dla Twojej kieszeni. Szacuje się, że rodziny, w których niemowlę karmione jest wyłącznie piersią, zaoszczędzają od 1200 do 1500 dolarów (od ok. 4500 do ok. 5500 złotych) w ciągu pierwszego roku życia dziecka.{31}
Choć karmienie piersią nie sprawi, że dziecko przestanie budzić się w nocy, dzięki niemu zaoszczędzisz czas i szybciej zaśniesz z powrotem, co przełoży się na dodatkowe 40 − 45 minut snu każdej nocy.{32}
Karmienie piersią niesie ze sobą także ogólną oszczędność czasu, którego nie spędzasz na zmywaniu, dezynfekcji, gotowaniu wody i przygotowywaniu butelek mieszanki mlecznej − Twój pokarm jest zawsze gotowy i ma odpowiednią temperaturę.
Wszystko to, co jesz, wpływa na smak Twojego mleka, dlatego dziecko doświadcza nowych aromatów przy każdym karmieniu i może być bardziej tolerancyjne, kiedy zaczniesz wprowadzać pokarmy stałe.{33} Karmienie piersią może nawet wpływać na skłonności do zdrowszego żywienia w przyszłości − badania wykazały większe upodobanie do owoców i warzyw u dzieci kobiet, które jadły ich dużo w okresie karmienia.{34} Tymczasem mleko modyfikowane zawsze smakuje tak samo − nawet stosowanie produktów różnych producentów nie zastąpi złożonej gamy smaków, jaką zapewnia mleko matki.
Należy także wspomnieć o ekologicznych zaletach karmienia piersią. Dzięki niemu nie przyczyniasz się do intensywnej hodowli, emisji przemysłowych, transportu oraz produkcji opakowań. Karmienie piersią jest więc dobre nie tylko dla Ciebie i dziecka, ale także dla naszej planety.
1 Cribb VL et al. Contribution of inappropriate complementary foods to the salt intake of 8-month-old infants. Eur J Clin Nutr. 2012;66(1):104.
2 Lönnerdal B. Nutritional and physiologic significance of human milk proteins. Am J Clin Nutr. 2003;77(6):1537S-1543S.
3 Savino F et al. Breast milk hormones and their protective effect on obesity. Int J Pediatr Endocrinol. 2009;2009:327505.
4 Hassiotou F, Hartmann PE. At the Dawn of a New Discovery: The Potential of Breast Milk Stem Cells. Adv Nutr. 2014;5(6):770-778.
5 Hassiotou F et al. Maternal and infant infections stimulate a rapid leukocyte response in breastmilk. Clin Transl Immunology. 2013;2(4):e3.
6 Pannaraj PS et al. Association Between Breast Milk Bacterial Communities and Establishment and Development of the Infant Gut Microbiome. JAMA Pediatr. 2017;171(7):647-654.
7 Bode L. Human milk oligosaccharides: every baby needs a sugar mama. Glycobiology. 2012;22(9):1147-1162.
8 Deoni SC et al. Breastfeeding and early white matter development: A cross-sectional study. Neuroimage. 2013;82:77-86.
9 Birch E et al. Breast-feeding and optimal visual development. J Pediatr Ophthalmol Strabismus. 1993;30(1):33-38.
10 Sánchez CL et al. The possible role of human milk nucleotides as sleep inducers. NutrNeurosci. 2009;12(1):2-8.
11 Moukarzel S, Bode L. Human Milk Oligosaccharides and the Preterm Infant: A Journey in Sickness and in Health. Clin Perinatol. 2017;44(1):193-207.
12 Beck KL et al. Comparative Proteomics of Human and Macaque Milk Reveals Species-Specific Nutrition during Postnatal Development. J Proteome Res. 2015;14(5):2143-2157.
13 Michaelsen KF, Greer FR. Protein needs early in life and long-term health. Am J Clin Nutr. 2014;99(3):718S-722S.
14 Howie PW et al. Positive effect of breastfeeding against infection. BMJ.1990;300(6716):11-16.
15 Duijts L et al. Prolonged and exclusive breastfeeding reduces the risk of infectious diseases in infancy. Pediatrics, 2010;126(1):e18-25.
16 Ladomenou F et al. Protective effect of exclusive breastfeeding against infections during infancy: a prospective study. Arch Dis Child. 2010;95(12):1004-1008.
17 Vennemann MM et al. Does breastfeeding reduce the risk of sudden infant death syndrome?. Pediatrics. 2009;123(3):e406-e410.
18 Straub N et al. Economic impact of breast-feeding-associated improvements of childhood cognitive development, based on data from the ALSPAC. Br J Nutr. 2016;1-6.
19 Heikkilä K et al. Breast feeding and child behaviour in the Millennium Cohort Study. Arch Dis Child. 2011;96(7):635-642.
20 Singhal A et al. Infant nutrition and stereoacuity at age 4–6 y. Am J Clin Nutr, 2007;85(1):152-159.
21 Peres KG et al. Effect of breastfeeding on malocclusions: a systematic review and meta‐analysis. Acta Paediatr. 2015;104(467):54-61.
22 Horta B et al. Long‐term consequences of breastfeeding on cholesterol, obesity, systolic blood pressure and type 2 diabetes: a systematic review and meta‐analysis. Acta Paediatr. 2015;104(467):30-37.
23 Lund-Blix NA. Infant feeding in relation to islet autoimmunity and type 1 diabetes in genetically susceptible children: the MIDIA Study. Diabetes Care. 2015;38(2):257-263.
24 Amitay EL, Keinan-Boker L. Breastfeeding and Childhood Leukemia Incidence: A Meta-analysis and Systematic Review. JAMA Pediatr. 2015;169(6):e151025
25 Bener A et al. Does prolonged breastfeeding reduce the risk for childhood leukemia and lymphomas? Minerva Pediatr. 2008;60(2):155-161.
26 Dewey KG. Energy and protein requirements during lactation. Annu Rev Nutr. 1997;17:19-36.
27 Victoria CG et al. Breastfeeding in the 21st century: epidemiology, mechanisms, and lifelong effect. Lancet. 2016;387(10017):475-490.
28 Jordan SJ et al. Breastfeeding and Endometrial Cancer Risk: An Analysis From the Epidemiology of Endometrial Cancer Consortium. Obstet Gynecol. 2017;129(6):1059-1067.
29 Li DP et al. Breastfeeding and ovarian cancer risk: a systematic review and meta-analysis of 40 epidemiological studies. Asian Pac J Cancer Prev. 2014;15(12):4829-4837.
30 Peters SAE et al. Breastfeeding and the Risk of Maternal Cardiovascular Disease: A Prospective Study of 300 000 Chinese Women. J Am Heart Assoc. 2017;6(6).
31 U.S. Department of Health & Human Services [Internet]. Surgeon General Breastfeeding factsheet; 2011 Jan 20 [cited 2018 Apr 04].
32 Doan T et al. Breast-feeding increases sleep duration of new parents. J Perinat Neonatal Nurs. 2007;21(3):200-206.
33 Menella JA et al. Prenatal and postnatal flavor learning by human infants. Pediatrics. 2001;107(6):E88.
34 Forestell CA, Mennella JA. Early determinants of fruit and vegetable acceptance. Pediatrics. 2007;120(6):1247-1254.
Ciekawe artykuły