Moedermelk bewaren, invriezen en ontdooien

Afgekolfde moedermelk is het beste voedsel voor je baby als je zelf niet in de buurt bent. Hoe kun je moedermelk veilig bewaren en gebruiken?

Als je weer gaat werken, gaat sporten of gewoon wilt dat je partner een voeding geeft, zodat jij wat slaap kunt inhalen, kun je je moedermelk afkolven en bewaren om aan je baby te geven wanneer je er niet bent. Afgekolfde melk behoudt de meeste gezondheidsvoordelen en is dus veel beter dan welke kunstvoeding dan ook, als je een voeding moet missen. Goede hygiëne is echter essentieel om te waarborgen dat de bewaarde melk veilig is voor je baby – lees verder om erachter te komen hoe je moedermelk op de juiste manier bewaart.

Wat is de beste manier om moedermelk te bewaren?

Moedermelk is beter voor je baby dan kunstvoeding, maar vers afgekolfde moedermelk geniet de voorkeur boven in de koelkast gekoelde melk, en gekoelde melk is weer beter dan ingevroren melk. Dat komt doordat vers afgekolfde melk de beste

eigenschappen heeft om bacteriën te bestrijden en een hoger gehalte aan antioxidanten, vitaminen en vet dan melk die in de koelkast bewaard is of ingevroren is geweest. ⁴

Hoe lang kun je afgekolfde moedermelk bewaren?

Als je moedermelk op een schone en veilige manier hebt afgekolfd, kun je de melk bij kamertemperatuur, in de koelkast of in de vriezer bewaren, afhankelijk van hoe snel je de melk wilt gebruiken. Volg deze richtlijnen:

Richtlijnen voor het bewaren van vers afgekolfde moedermelk (voor gezonde voldragen baby's) ^{2, 3}

* Zeer schone omstandigheden betekent het strikt opvolgen van de adviezen in ons artikel en het desinfecteren van je borstkolf.Deze richtlijnen voor het bewaren en ontdooien van moedermelk zijn een aanbeveling – neem contact op met je lactatiekundige of borstvoedingsspecialist voor verdere informatie.

Als je baby in een Neonatal Intensive Care Unit (NICU) of een afdeling voor speciale zorg is, heeft je ziekenhuis mogelijk striktere aanbevelingen voor het reinigen en bewaren.

Als je afgekolfde melk in de koelkast of vriezer bewaart, label dan de flessen of zakjes met de hoeveelheid en de datum van afkolven, zodat je je bewaarde melk kunt traceren en beheren.

Richtlijnen voor het gebruik van afgekolfde moedermelk

Bewaarde moedermelk heeft de neiging zich in lagen op te splitsen, waarbij het vet (room) bovenop komt te liggen. Draai het flesje voorzichtig rond om de lagen te mengen, voordat je je baby voedt. Krachtig roeren of schudden kan de voedingswaarde en beschermende bestanddelen van de melk aantasten. ⁵

Wanneer je baby afgekolfde moedermelk drinkt uit een cup of flesje, kunnen bacteriën uit zijn mond natuurlijk in de melk terechtkomen. Daarom is het het beste om overgebleven, deels gedronken melk weg te gooien binnen een of twee uur na de oorspronkelijke voeding. Om verspilling van afgekolfde melk te voorkomen, is het altijd een goed idee om de melk in kleine hoeveelheden te bewaren en alleen te gebruiken wat je nodig hebt. ²

Moedermelk in de koelkast bewaren ^{2, 3}

Volg deze richtlijnen om afgekolfde melk veilig in de koelkast te bewaren:

• Plaats je moedermelk zo snel mogelijk na het afkolven in de koelkast.
• Bewaar je melk in schone moedermelkflesjes of bewaarzakjes die zijn gemaakt van BPA-vrije materialen. BPA is een chemische stof die voorheen veel werd gebruikt in kunststof verpakkingen en coatings, maar die veel fabrikanten niet meer gebruiken vanwege de onzekere langetermijneffecten ervan.
• Kleine hoeveelheden afgekolfde melk kunnen worden toegevoegd aan hetzelfde flesje dat je in de koelkast bewaart, maar alleen als de melk die je wilt toevoegen van tevoren is gekoeld in de koelkast. Voeg geen melk op lichaamstemperatuur toe aan reeds gekoelde melk.
• Bewaar moedermelk in de koudste zone van de koelkast – achterin, op de plaat boven de groentela. Bewaar de melk niet in de koelkastdeur, waar de temperatuur minder constant is.

Moedermelk in de vriezer bewaren ^{2, 3}

Lees verder hoe je moedermelk veilig kunt invriezen:

• Plaats je moedermelk zo snel mogelijk na het afkolven in de vriezer.
• Afgekolfde melk kan worden toegevoegd aan reeds ingevroren moedermelk, maar alleen als de melk die je wilt toevoegen van tevoren is gekoeld in de koelkast. Voeg geen melk op lichaamstemperatuur toe aan bevroren melk.
• Bewaar je melk in kleine porties (minder dan 60 ml) zodat je het sneller kunt ontdooien en de verspilling tot een minimum beperkt. De porties kunnen na ontdooien worden samengevoegd.
• Controleer of de flesjes waarin je je moedermelk bewaart in de vriezer geplaatst kunnen worden. Sommige producten (zoals glazen flesjes) kunnen bij zeer lage temperaturen barsten. Medela moedermelkbewaarzakjes zijn ideaal voor het bewaren van bevroren moedermelk, want ze zijn geschikt voor de vriezer, klaar voor gebruik en gemakkelijk te labelen.
• Vul de flesjes of zakjes niet meer dan drie kwart, want moedermelk zet uit bij het invriezen.
• Bewaar bevroren moedermelk achter in de vriezer, waar de temperatuur het meest constant is. Bewaar de melk niet tegen de wanden bij vriezers met een automatische ontdooifunctie.

Bevroren moedermelk gebruiken ^{2, 3}

Ontdooi bevroren moedermelk zorgvuldig om te waarborgen dat de melk veilig is voor je baby:

• Moedermelk kan in de koelkast worden ontdooid, gewoonlijk in ongeveer 12 uur. In plaats daarvan kun je het flesje of zakje bevroren melk onder stromend handwarm water houden (bij maximaal 37 °C). Laat bevroren moedermelk niet ontdooien bij kamertemperatuur.
• Zodra eerder ingevroren moedermelk eenmaal volledig is ontdooid, kan de melk maximaal twee uur bij kamertemperatuur worden bewaard of maximaal 24 uur in de koelkast.
• Ontdooi of verwarm ingevroren moedermelk niet in een magnetron of in kokend water. Dat kan de voedingswaarde en beschermende eigenschappen aantasten en het kan hete plekken veroorzaken die je baby kunnen verbranden.
• Ontdooide moedermelk moet bij kamertemperatuur binnen twee uur aan je baby worden gevoed of worden weggegooid.
• Eenmaal ontdooide moedermelk nooit opnieuw invriezen.

Je bewaarde moedermelk opwarmen ^{2, 3}

Gezonde, voldragen baby's kunnen moedermelk op kamertemperatuur drinken of moedermelk die is opgewarmd tot lichaamstemperatuur. Sommige baby's hebben een voorkeur, anderen maakt het niet uit.

• Om je melk op te warmen, plaats je het moedermelkflesje of -zakje gedurende enkele minuten in een beker, kan of kom met lauw water om de melk op lichaamstemperatuur te laten komen (37 °C). In plaats daarvan kun je ook een flessenwarmer gebruiken. Laat de temperatuur niet hoger worden dan 40 °C en gebruik geen magnetron, omdat de melk daardoor oververhit kan raken.
• Draai het flesje of zakje, zonder schudden of roeren, voorzichtig rond om eventueel gescheiden vet te mengen (zie hierboven).

Waarom ruikt mijn bewaarde moedermelk vreemd?

Het zou je kunnen opvallen dat de moedermelk die je in de koelkast of vriezer bewaart soms anders ruikt. Dat komt doordat een enzym genaamd lipase vetten afbreekt en vetzuren afscheidt – een proces dat helpt om de groei van schadelijke bacteriën te voorkomen.

Sommige moeders zeggen dat hun bewaarde melk een zeepachtige of ranzige geur heeft. Maar als je alle richtlijnen voor veilig bewaren in dit artikel hebt opgevolgd, kun je de melk gerust gebruiken. ²

Moedermelk onderweg bewaren

Als je je melk moet vervoeren tussen je werk en thuis of de kinderopvang, gebruik dan een koeltas met koelelementen. ² Lees ons artikel over reizen en kolven voor meer informatie over onderweg melk afkolven en bewaren.