Hoe maak je het beste van borstvoeding na een keizersnede

Sommige vrouwen bevallen met een geplande keizersnede, terwijl andere om medische redenen met een spoedkeizersnede moeten bevallen. Dat roept vragen op over de invloed van een geplande en ongeplande keizersnede op de initiatie van de melkproductie en de borstvoeding. Veel vrouwen zijn natuurlijk bezorgd over de gevolgen van een keizersnede en hoe ze de borstvoeding goed op gang kunnen brengen.

Het is belangrijk om te weten dat vrouwen die via een keizersnede zijn bevallen succesvol borstvoeding kunnen geven. Het kan echter wel bepaalde uitdagingen met zich mee brengen, zoals een vertraagde hechting tussen moeder en baby na de operatie. Borstvoeding geven na een keizersnede (of beginnen met afkolven als je baby niet aan de borst kan drinken of als je ervoor kiest om uitsluitend te kolven) zou dezelfde keuze en ervaring moeten zijn als na een vaginale bevalling.

Borstvoeding geven of afkolven in de eerste uren na de bevalling en veelvuldig daarna (8 of meer keer in 24 uur) brengt je melkproductie op gang en helpt om een overvloedige productie te krijgen.^3–5

Hier vertellen we hoe je borstvoeding kunt geven, of je keizersnede nu gepland was of onverwacht:

Als je keizersnede op voorhand gepland was, heb je de tijd om je herstel te plannen. Je zult waarschijnlijk wat extra hulp nodig hebben in het huishouden terwijl je herstelt, geneest en een band opbouwt met je nieuwe baby. Dit kan betekenen dat je een beroep doet op familie en vrienden voor hulp, dat je taken en klusjes delegeert aan anderen in je gezin of zelfs dat je tijdelijk hulp inhuurt.

Praat vooraf over het 'gouden uur'6 na de bevalling met je verloskundige. Het gouden uur is dat cruciale eerste uur waarin jij en je nieuwe baby elkaar ontmoeten, een band beginnen te krijgen en je baby aan de borst begint te drinken. Het is dus belangrijk om een plan te hebben om dit te laten gebeuren – zelfs als het moet worden uitgesteld. Het is ook belangrijk om zo snel mogelijk na de bevalling huid-op-huidcontact te hebben. Je baby kan direct na de bevalling op je borst worden gelegd, terwijl je nog in de verloskamer bent. Je baby al vroeg aanleggen en huidcontact hebben is de beste methode om de borstvoeding te stimuleren.^3,7 Dat bevordert bovendien een langere borstvoedingsrelatie. Als je baby geen borstvoeding kan krijgen, kan een noodplan worden opgestart om binnen 3 uur na de bevalling te beginnen met afkolven met een ziekenhuiskolf.^4,8

Als je keizersnede onverwacht was, voel je je misschien moe, suf, uitgeput en overweldigd, en ben je misschien bang om je baby voor de eerste keer vast te houden. Dat is helemaal niet erg, want de veiligheid van jou en je pasgeborene is het allerbelangrijkste! In sommige gevallen kan je partner huid-op-huid contact hebben met je baby tot je er zelf toe in staat bent. Sommige baby's hebben na de geboorte wat hulp nodig om regelmatig te ademen, voordat huid-op-huid contact en borstvoeding kunnen plaatsvinden. Vaak controleert je verloskundige/arts dit terwijl je baby op je borst/buik wordt gelegd en hij zijn eerste ademteug neemt. Het is mogelijk dat je baby in de verloskamer, vóór het huid-op-huidcontact met jou of je partner, in een verwarmd bedje wordt gelegd en afgedroogd.

Als de borstvoeding na een keizersnede wordt uitgesteld of niet kan plaatsvinden in de uren na de bevalling (omdat je baby te vroeg is geboren of naar de NICU is overgebracht), is het belangrijk om te beginnen met afkolven. Het stimuleren van de borsten met de op onderzoek gebaseerde borstkolf Symphony^® PLUS™, die is uitgerust met de initiatietechnologie van Medela, in de eerste uren na de bevalling is belangrijk,^9–11 omdat deze de tijdige initiatie en de melkproductie op de lange termijn ondersteunt.

Als je geen borstvoeding kunt geven of als je baby niet goed aan de borst kan drinken, kun je met een borstkolf regelmatig (8 keer of meer per dag) afkolven en zo de melkproductie stimuleren en op lange termijn voldoende melkvolume voor je baby produceren.

Borstvoedingshoudingen:

Na een keizersnede heb je enige tijd nodig om te herstellen; het is immers een grote buikoperatie. Maar je moet je baby ook borstvoeding geven in de eerste uren na de geboorte.

Afhankelijk van de narcose (ruggenprik of algemene narcose) is het mogelijk dat je bedrust moet houden, vocht via een infuus toegediend moet krijgen en een katheter nodig hebt, waardoor je mobiliteit na de bevalling een paar uur beperkt kan zijn. Vraag je verloskundige/verpleegkundige om je te helpen een comfortabele houding te vinden om je baby tegen je huid te houden en hem borstvoeding te geven.

Kort na de bevalling kun je erg moe zijn, of niet volledig bij bewustzijn, en het is normaal dat je ondersteuning en begeleiding krijgt bij deze eerste borstvoedingen. Als je je kussens/rugleuning in een hoek van 30-45 graden plaatst, kun je je pasgeboren baby op je borst/bovenbuik leggen of een zijligging aannemen. Zo kun je je baby comfortabel borstvoeding geven zonder druk uit te oefenen op de wond van de keizersnede.

Zodra je helemaal wakker bent en kunt zitten en bewegen, kun je vertrouwd raken met de verschillende borstvoedingshoudingen, zoals de rugby-, madonna- en doorgeschoven houding. Gebruik een borstvoedingskussen dat je op je buik legt om de houding te ondersteunen. De zijligging is ook bijzonder handig en comfortabel, en veel moeders gebruiken deze houding wanneer ze in bed meer ruimte hebben om zich veilig te voelen.

Wist je dat ...?

het belangrijk is om de pijnmedicatie die je na een keizersnede krijgt (terwijl je in het ziekenhuis bent) in te nemen tijdens je herstel. Die medicatie wordt als veilig beschouwd om te gebruiken tijdens de borstvoeding van je baby.¹² Als je je zorgen maakt, praat dan met je verloskundige over eventuele andere mogelijkheden. Je moet je zo comfortabel en pijnvrij mogelijk voelen terwijl je leert je baby borstvoeding te geven. Sterker nog, als je veel stress of pijn hebt, kan dat je melkproductie onderdrukken en nadelig zijn voor de borstvoeding.¹³

Sommige pijnstillende medicijnen die tijdens de bevalling worden toegediend, vlak voor de geboorte, kunnen nog invloed hebben op de wakkere toestand van je baby in de eerste uren na de geboorte. Je baby kan slaperig en lusteloos zijn. Als dat het geval is, leg je baby dan op je huid en let op de instinctieve voedingssignalen. Als je baby in slaap valt of niet goed drinkt, bespreek dan met je verloskundige of je melk kunt afkolven met een borstkolf om wat colostrum te kolven en de melkproductie te stimuleren, totdat je baby goed aan de borst drinkt.

Als je tijdens de bevalling en/of bij de keizersnede vocht via een infuus kreeg toegediend, komt het vaak voor dat je handen en voeten na de bevalling tijdelijk gezwollen zijn. Als je tekenen van pre-eclampsie had, kunnen je voeten, handen en tepels ook een beetje oedemateus (gezwollen) zijn. Wees gerust, dat verdwijnt snel na de bevalling. Als je een borstkolf gebruikt, is het belangrijk dat je de juiste maat van borstschild hebt en dat deze opnieuw wordt gecontroleerd nadat de zwelling is afgenomen.

Het zal een paar dagen duren voordat je melkproductie 'op gang komt'. Vroeg, vaak, dag en nacht om de 2-3 uur borstvoeding geven en je baby tegen je huid houden, ondersteunen het opbouwen van een overvloedige melkproductie. We begrijpen dat borstvoeding geven na een keizersnede stressvol kan zijn en dat het wat meer oefening en ondersteuning vergt! Praat meteen met je verloskundige of verpleegkundige als je je zorgen maakt in deze periode.

Als jij en je baby thuis zijn, is het belangrijk om hulp te hebben bij de dagelijkse huishoudelijke taken, zoals maaltijden bereiden, schoonmaken, de was doen en andere klusjes. Jouw belangrijkste prioriteiten tijdens deze periode moeten zijn: herstellen van de keizersnede, een band opbouwen door veel huid-op-huid contact te hebben met je baby, de borstvoeding onder de knie krijgen en je melkproductie opbouwen. Door regelmatig te rusten zul je niet alleen beter herstellen van je operatie, maar krijgen jij en je baby ook de tijd om te wennen aan de borstvoeding. Het geeft je ook de gelegenheid om te letten op de belangrijke signalen die je baby geeft als hij honger heeft , bijvoorbeeld door naar je borst te zoeken.

Een keizersnede en borstvoeding zorgen voor unieke uitdagingen, maar ze zijn het overwinnen waard als je weet dat je je pasgeboren baby meteen na zijn geboorte de best mogelijke voeding geeft.