Waarom is colostrum zo belangrijk?

Je hebt colostrum wellicht wel eens horen omschrijven als vloeibaar goud, en dat is niet alleen omdat het geel is! We leggen uit waarom colostrum zo'n kostbaar eerste voedsel is voor je pasgeboren baby die borstvoeding krijgt

Colostrum, de eerste melk die je aanmaakt wanneer je begint met borstvoeding geven, is de ideale voeding voor een pasgeboren baby. Het is zeer geconcentreerd en zit vol eiwitten en voedingsstoffen, dus een klein beetje ervan is al voldoende voor je baby's piepkleine maag. Het heeft ook een laag vetgehalte, is makkelijk verteerbaar en bevat een overvloed aan bestanddelen die de ontwikkeling van je baby op de best mogelijke manier starten. En wat misschien nog wel belangrijker is: colostrum speelt een cruciale rol in de opbouw van je baby's immuunsysteem.

Colostrum is dikker en geler dan rijpe melk. De samenstelling ervan is ook anders, omdat het afgestemd is op de specifieke behoeften van je pasgeboren baby.

Colostrum bestrijdt infecties

Tot twee derde van de cellen in colostrum zijn witte bloedcellen die beschermen tegen infecties en je baby ook helpen zelf tegen infecties te vechten.¹ "Witte bloedcellen zijn belangrijk wat betreft immuniteitsreacties. Ze bieden bescherming en bestrijden pathogenen", verklaart professor Peter Hartmann, een vooraanstaand expert op het gebied van lactatie en verbonden aan de University of Western Australia.

Nu je baby niet langer binnen de bescherming van jouw lichaam leeft, moet hij klaar zijn voor de nieuwe uitdagingen in de wereld om hem heen. De witte bloedcellen in colostrum produceren antistoffen die bacteriën of virussen kunnen neutraliseren. Deze antistoffen zijn met name effectief tegen spijsverteringsproblemen en diarree – belangrijk voor jonge baby's met hun nog onvolgroeide darmen.

Het ondersteunt het immuunsysteem en de darmwerking van je baby.

Je colostrum is bijzonder rijk aan een essentiële antistof die sIgA wordt genoemd. Deze antistof beschermt je baby tegen ziekte, niet doordat hij in zijn bloedbaan terechtkomt, maar door de wand van het maagdarmkanaal van een beschermende laag te voorzien.² "Moleculen die een immunologische reactie tegen infectie in de moeder boden, worden in haar bloed naar de borst getransporteerd, samengevoegd om sIgA te vormen en in haar colostrum afgescheiden", legt professor Hartmann uit. "Dit sIgA wordt geconcentreerd in de slijmlaag van de darmwand en de luchtwegen van de baby, wat hem beschermt tegen ziekten die de moeder al heeft gehad."

Colostrum is tevens rijk aan andere immunologische bestanddelen en groeifactoren die de groei van beschermende slijmvliezen in de darmen van je baby stimuleren. En terwijl dat gaande is, voeden en ontwikkelen de prebiotica in colostrum de 'goede bacteriën' in de darmen van je baby.³

Colostrum helpt geelzucht te voorkomen

Colostrum beschermt niet alleen tegen spijsverteringsproblemen, maar werkt ook als een laxeermiddel waardoor je pasgeboren baby regelmatig vaste ontlasting produceert. Dit helpt om zijn ingewanden te ontdoen van alles wat hij in de baarmoeder heeft ingeslikt, in de vorm van meconium – donkere, plakkerige ontlasting.

Doordat de baby zich regelmatig ontlast, vermindert ook het risico dat hij babygeelzucht krijgt. Je baby wordt geboren met hoge concentraties rode bloedcellen, die zuurstof door zijn hele lichaam vervoeren. Wanneer deze cellen worden afgebroken, helpt zijn lever om ze te verwerken, waarbij een nevenproduct met de naam bilirubine ontstaat. Als de lever van je baby niet ontwikkeld genoeg is om de bilirubine te verwerken, stapelt deze stof zich in zijn systeem op, waardoor geelzucht wordt veroorzaakt.⁴ De laxerende eigenschappen van colostrum helpen je baby om bilirubine via zijn ontlasting uit te scheiden.

Vitaminen en mineralen in colostrum

Colostrum krijgt zijn opvallende gele kleur door de carotenoïden en vitamine A die het bevat.⁵ Vitamine A is belangrijk voor het gezichtsvermogen van je baby (een gebrek aan vitamine A is wereldwijd een belangrijke oorzaak van blindheid),⁶ en om zijn huid en immuunsysteem gezond te houden.⁷ Baby's worden gewoonlijk geboren met een laag gehalte aan vitamine A,⁸ dus helpt colostrum om het tekort aan te vullen.

"De eerste drie dagen ongeveer zijn een cruciale periode om de borstvoeding op gang te brengen"

Colostrum is ook rijk aan mineralen zoals magnesium, dat je baby's hart en botten ondersteunt; en aan koper en zink, die bijdragen aan de ontwikkeling van zijn immuunsysteem.^9,10 Zink helpt ook de ontwikkeling van de hersenen en er zit bijna vier keer zoveel zink in colostrum dan in rijpe melk¹⁰ ter ondersteuning van de hersenen van je pasgeboren baby, die zich razendsnel ontwikkelen.

Colostrum ondersteunt de groei en ontwikkeling van je baby

Je colostrum bevat talrijke andere bestanddelen die de groei en ontwikkeling van je baby ondersteunen. Wetenschappers onderzoeken nog steeds welke rol sommige daarvan spelen.

"Colostrum blijft tot ongeveer 30 uur na de bevalling dezelfde samenstelling houden", zegt professor Hartmann. "Het heeft een relatief hoog eiwitgehalte, omdat alle antistoffen erin eiwitten zijn. Het heeft een relatief laag gehalte lactose [melksuiker] en het vet heeft een andere samenstelling dan in rijpe melk." 

En omdat colostrum een vergelijkbare samenstelling heeft als vruchtwater (dat je baby heeft ingeslikt en afgescheiden in je baarmoeder), is het de ideale steun bij zijn overgang naar de buitenwereld.¹¹

De overgang van colostrum naar rijpe melk

Na twee tot vier dagen zou je moedermelkproductie op gang moeten komen. Je merkt dan dat je borsten steviger en voller aanvoelen, en in plaats van colostrum maken ze overgangsmelk aan, die witter van kleur is en romiger van textuur.

"De eerste drie dagen ongeveer zijn een cruciale periode om de borstvoeding op gang te brengen", zegt professor Hartmann. "Als je het in die periode onder de knie kunt krijgen, heb je een grote kans op goede lactatie en een baby die goed groeit."

Je kunt het je nu niet voorstellen, maar over slechts één jaar zou je baby al kunnen lopen en op het punt staan om te gaan praten. Je maakt slechts korte tijd colostrum aan, maar het vormt een bijdrage van onschatbare waarde voor dat eerste jaar, en voor de rest van zijn leven.