Wat je kunt verwachten wanneer je met je baby naar huis gaat

Het is hét moment waarop ouders beseffen dat hun leven voorgoed veranderd is. Hier lees je hoe je die opwindende, maar soms ook overweldigende eerste 48 uur thuis met je pasgeboren baby succesvol doorkomt

Afhankelijk van hoe de bevalling is verlopen, hoe het met je baby gaat en waar je woont, kun je je baby binnen enkele uren, of enkele dagen al mee naar huis nemen uit het ziekenhuis of de geboortekliniek. Als je een complicatievrije thuisbevalling hebt gehad, lig je al meteen comfortabel in je eigen bed. Maar hoeveel zwangerschapscursussen je ook hebt gevolgd of hoeveel boeken over ouderschap je hebt gelezen, door de realiteit van een pasgeboren baby in je armen kunnen nieuwe ouders zich soms afvragen: "Wat doen we nu?" Dat is normaal – er komt veel op je af. Neem de tijd voor de dingen, wees aardig voor jezelf en wees niet bang om hulp te vragen.

Krijgen we thuis ondersteuning?

Het aanleggen van je baby moet na de geboorte beoordeeld zijn door een zorgprofessional, lactatiekundige of borstvoedingsspecialist om te zorgen voor een zo soepel mogelijke start van de borstvoeding. Zelfs als je te horen hebt gekregen dat er geen aanlegproblemen zijn, is het raadzaam om dat opnieuw te laten controleren als je je zorgen maakt.

Zorg ervoor dat je enkele dagen na de geboorte een afspraak hebt met een zorgverlener voor een gewichtscontrole van je baby. Afhankelijk van waar je woont, ben je dan wellicht nog in het ziekenhuis of kan de zorgverlener je thuis bezoeken. Pasgeboren baby's kunnen in de eerste paar dagen tot 10% van hun gewicht verliezen, maar moeten vanaf dag vijf of zes weer gaan aankomen en tussen dag 10 en 14 weer terug op hun geboortegewicht zijn. Volgt je baby dit schema niet, roep dan medische hulp in. 

"Ik kwam er bij mijn pasgeboren baby na een paar dagen achter dat hij een te korte tongriem had. Ik had in het ziekenhuis te horen gekregen dat het aanleggen goed ging, en borstvoeding geven was niet pijnlijk, dus kwam de diagnose pas toen hij niet zwaarder werd. We lieten de tongriem knippen en daarna deed hij het prima", herinnert Emma, moeder van een, uit Australië, zich.

Hoe kan ik me voorbereiden op thuis borstvoeding geven?

In het ideale geval heb je alles klaarliggen voor je eerste dag thuis met je pasgeboren baby – van luiers en zachte doeken voor je baby tot comfortabele kussens, tepelzalf, zoogkompressen en gezonde snacks en drankjes voor jou. Zoek thuis een comfortabele, gemakkelijke plaats om borstvoeding te geven. Je zult er waarschijnlijk veel tijd doorbrengen!

"Mijn bank was te laag om op te zitten na mijn keizersnede, dus bestelden we online wat noodkussens", herinnert Alex, moeder van een, uit het Verenigd Koninkrijk, zich. "Ik had ook twee 'voedingsstations' gemaakt – een bij de bank en een bij mijn bed – met benodigdheden zoals gezonde snacks, water, telefoonopladers, lippenbalsem, zachte doeken en de afstandsbediening van de tv. Niemand mocht iets verplaatsen!"

Welke zorg heeft mijn pasgeboren baby nodig?

Pasgeboren baby's zijn vrij eenvoudige wezens. Zolang ze goed gevoed zijn en zich op hun gemak en getroost voelen, zouden ze vooral veel kostbare slaap moeten krijgen!

Je pasgeboren baby is tijdens zijn eerste 24 uur waarschijnlijk heel erg slaperig. Gewoonlijk wordt hij de volgende dag vaker wakker en drinkt hij vaker aan de borst naarmate je moedermelk doorkomt (doorgaans twee tot vier dagen na de geboorte). Gebruik deze tijd om te rusten en je aan te passen en houd je baby dag en nacht dicht bij je als geruststelling, bijvoorbeeld in een kindermandje, wiegje naast je bed of in een draagdoek als je bezig bent.

Het is heel natuurlijk dat je baby in je armen wil zijn – jij bent alles wat hij de afgelopen maanden heeft gekend en de entree op deze wereld kan overweldigend zijn. Als jij, je partner of een andere warme, veilige persoon je baby vasthoudt en zachtjes wiegt, helpt dat om hem te kalmeren en troosten. Laat alles zoveel mogelijk vanzelf gebeuren – deze fase is kort en gaat over naarmate je baby groeit en leert om langer alleen te zijn.

Dit huid-op-huidcontact zorgt er ook voor dat in jullie beiden een krachtig hormoon met de naam oxytocine vrijkomt. Het komt ook vrij als je in de buurt van je baby bent, naar hem kijkt, hem hoort huilen of alleen maar aan hem denkt. Dit wonderbaarlijke hormoon helpt je om een sterke, levenslange moeder-kindrelatie te vormen. Daarnaast ondersteunt het je moedermelkstroom tijdens het voeden of kolven, dus hoe dichter je bij je baby bent, hoe makkelijker het zou moeten zijn om je melkproductie op gang te brengen en op een goede manier met borstvoeding te beginnen.

Je kunt een pasgeboren baby in dit vroege stadium niet 'verwennen' of 'slechte gewoontes' aanleren – dus als goedbedoelende familieleden zeggen dat je dat misschien aan het doen bent, probeer ze dan te negeren. Probeer ook niet om je baby een voedingsschema te laten volgen; hij is te jong en veel baby's houden zich sowieso nooit aan een vaste routine. Geef in plaats daarvan borstvoeding telkens als je baby aangeeft dat hij honger heeft door bijvoorbeeld mond- en zuigbewegingen of door naar je borst te zoeken. Dit zal helpen je melkproductie op gang te brengen. En gebruik een app zoals MyMedela als je voedingen en luiers bij wilt houden.

Let op signalen die erop duiden dat je baby genoeg melk krijgt: de hoeveelheid vaste ontlasting en urine die hij produceert, is cruciaal. Op dag een moet je baby één keer of vaker zwarte, plakkerige meconiumontlasting produceren plus één natte luier. Op dag twee kun je twee of meer luiers met donkergroenige-bruine ontlasting, die geleidelijk minder plakkerig wordt, en twee natte luiers verwachten. Doet je baby dit niet, neem dan contact op met een zorgprofessional.

Welke zorg heb ik nodig?

Je lichaam heeft rust en tijd nodig om te genezen, zelfs na een bevalling zonder complicaties. Laat je partner of familieleden zoveel mogelijk de luiers verschonen, koken en zorgen voor eventuele oudere kinderen – of neem betaalde hulp aan als je je dat kunt veroorloven. Spaar je energie voor de komende drukke weken en concentreer je op het vormen van een band met je baby en het opbouwen van je melkproductie. Al het andere kan wachten.

"Doe online boodschappen, laat anderen jouw drankjes klaarmaken en eet veel en vaak om op krachten te blijven", adviseert Gillian, moeder van een, uit het Verenigd Koninkrijk. "Ik vond de eerste week zalig, maar de intensiteit daarna kwam onverwacht. Je moet uitgerust zijn."

Voel je ook niet verplicht om het huis vol met visite te hebben – nodig alleen gasten uit die iets nuttigs meebrengen of je ondersteunen. "Houd deze bijzondere tijd voor alleen jezelf, je partner en je baby, als je dat kunt", stelt Kerry-Lynne voor, moeder van twee, uit het Verenigd Koninkrijk. "Ik voelde me sowieso niet op mijn gemak om in het bijzijn van visite borstvoeding te geven, wat ook al niet hielp bij het aanleggen."

Hoe kan mijn partner helpen tijdens de eerste dagen van borstvoeding geven?

Hoewel moeders natuurlijk de belangrijkste rol hebben bij borstvoeding, zijn er talrijke dingen die je partner of andere familieleden kunnen doen om je te ondersteunen en met de baby een band te vormen, zoals helpen om de baby tot rust te laten komen en te kalmeren door huid-op-huidcontact of door hem in een draagdoek te dragen.

Ze kunnen ook als 'portier' optreden en het aantal bezoeken beperken, zodat je de kans krijgt om te rusten. Veel nieuwe moeders zeggen dat ze overdag niet kunnen slapen, maar met enige oefening en een beetje hulp van je partner kun je leren om een korte 'power nap' te nemen. Maak de slaapkamer donker en stil en verwijder alle digitale schermen en mobiele telefoons. Zelfs als je alleen maar 20 minuten gaat liggen in rust en stilte zonder afleidingen terwijl je partner voor de baby zorgt, kan je lichaam al uitrusten. Na wat oefening zou je je moeten kunnen ontspannen en uiteindelijk kunnen slapen.

"Ik had die eerste dagen niet zonder mijn man door kunnen komen", zegt Kate, moeder van twee, uit het Verenigd Koninkrijk. "Bij allebei onze kinderen gaf hij me bij elke voeding de baby aan, hij verschoonde luiers en bracht ze daarna vaak ook terug naar bed. Als een van de meisjes 's nachts onrustig was, nam hij haar mee naar beneden om haar even troostend te knuffelen."

Dit soort ondersteuning helpt de borstvoeding aantoonbaar – uit een onderzoek blijkt dat vrouwen die voor het eerst moeder waren geworden en van hun partner ondersteuning kregen bij de borstvoeding tijdens het vroege postnatale stadium vaker met borstvoeding begonnen en gedurende langere periodes borstvoeding gaven.¹

Waarom voel ik me somber?

Het is niet ongewoon om je alleen en hulpeloos te voelen, zodra je thuis bent. Schroom niet om een beroep te doen op iemand die je kent of op een zorgprofessional. Tijdens de eerste week na de bevalling voelen veel moeders zich emotioneel, huilerig of geprikkeld, en ervaren ze een postnatale depressie als gevolg van de toename van hormonen wanneer hun melk doorkomt.² Deze symptomen zijn normaal en houden doorgaans slechts enkele dagen aan. Echter, als deze gevoelens niet binnen twee weken overgaan of als je steeds sterkere gevoelens van somberheid en hopeloosheid hebt, praat dan met een zorgprofessional.

"Het was een erg emotionele tijd en ik was dankbaar voor de waarschuwing van een vriendin, die me vertelde dat dag drie mogelijk extra moeilijk zou worden", zegt Mariah, moeder van een, uit Canada. "Het is normaal om dit als een heel moeilijke tijd te ervaren."

Waarom gaat borstvoeding niet als vanzelf?

Je stelt je misschien voor dat iets wat zo natuurlijk en essentieel is als borstvoeding, zo goed als vanzelf gaat, maar in werkelijkheid heb je tijd nodig om het onder de knie te krijgen. Net als bij leren autorijden of het aanleren van welke nieuwe vaardigheid dan ook, vergt borstvoeding oefening en het is normaal dat er goede en slechte dagen zijn. Dit komt voor veel moeders als een totale verrassing:  "Ik dacht dat het gewoon een kwestie was van mijn baby op de borst leggen, maar ik had het helemaal verkeerd", zegt Joanne, moeder van een, uit het Verenigd Koninkrijk. "Door met vriendinnen te praten, besef ik dat veel mensen hetzelfde denken, maar niemand zegt het."

Bij een enquête onder Amerikaanse moeders bleek 92% van hen op dag drie problemen met borstvoeding te hebben,³ dus als dat het geval is, geen zorgen – haal diep adem en zoek hulp. Zorg, voordat de baby thuiskomt, voor een lijst met telefoonnummers van lactatiekundigen of borstvoedingsspecialisten en nuttige hulpgroepen of websites die je indien nodig kunt raadplegen.

"Ga indien mogelijk naar een plaatselijke La Leche League-bijeenkomst voor geweldig advies en steun", suggereert Jane, moeder van twee, uit de VS.

Michelle, moeder van een, uit Australië, adviseert: "Roep zoveel mogelijk de hulp in van gekwalificeerde mensen, en probeer om ongekwalificeerde mensen te vermijden die je in de eerste 48 uur in de war zouden kunnen brengen."

Laat je tot slot niet verleiden om je baby een flesje kunstvoeding te geven, omdat een 'behulpzaam' familielid dat voorstelt om je baby te kalmeren of jou wat rust te gunnen – of omdat je je zorgen maakt dat je niet genoeg melk hebt. De beste manier om met borstvoeding geven te beginnen is door zelf iedere voeding te geven. Het is natuurlijk dat baby's in dit stadium heel vaak gevoed willen worden en je baby kan al 45 minuten na zijn laatste voeding opnieuw hongersignalen afgeven, maar dit helpt om je melkproductie op te bouwen.

"De eerste 48 uur zijn lastig – je bent allebei aan het leren", zegt Ruth, moeder van een, uit het Verenigd Koninkrijk. "Vraag om alle hulp die je kunt krijgen, eet koekjes, ontspan je en wees aardig voor jezelf."