Borstvoeding geven met platte of ingetrokken tepels

De vorm en grootte van tepels kunnen bij elke vrouw weer anders zijn. Lees onze praktische tips om borstvoeding net iets makkelijker te maken – wat voor soort tepels je ook hebt

De tepels van de meeste vrouwen steken uit en worden harder bij stimulatie door aanraking of zintuiglijke gewaarwording, maar sommige vrouwen hebben vlakke of ingetrokken tepels. En er zijn vrouwen die een of beide tepels hebben laten piercen. Veel moeders met ingetrokken, platte of gepiercete tepels geven zonder enige problemen borstvoeding, maar anderen hebben extra ondersteuning nodig.

"Geen paniek, als je vlakke of ingetrokken tepels hebt, kun je vaak nog steeds borstvoeding geven", verzekert Sioned Hilton, een lactatiekundige, neonataal verpleegkundige en maatschappelijk werkster, die al meer dan tien jaar met Medela samenwerkt in het Verenigd Koninkrijk. "Onthoud dat je baby een mondvol borst aanhapt, niet alleen de tepel zelf, als hij of zij effectief aan de borst drinkt."

Maar in die eerste dagen, wanneer de mond van je baby nog maar heel klein is en hij minder efficiënt zuigt, kunnen ingetrokken of vlakke tepels het voor je baby lastiger maken om te beginnen – vooral als je baby prematuur geboren of ziek is.

"Als je tepel plat of ingetrokken is, reikt je tepel mogelijk niet tot aan het gehemelte van je baby en wordt zijn zuigreflex niet gestimuleerd", legt Sioned uit. "Dat kan betekenen dat je baby problemen heeft met aanhappen of niet aangelegd kan blijven voor een effectieve melkdoorgifte."

Hoe weet je of je platte of ingetrokken tepels hebt?

Vlakke tepels ¹ steken niet zo ver uit ten opzichte van de tepelhof (het donkere gebied rond de tepel), zelfs niet bij stimulatie.

Een ingetrokken tepel trekt in het midden naar binnen toe. De tepel kan er altijd zo uitzien of alleen indien gestimuleerd. Soms trekken ingetrokken tepels zich verder terug zodat ze helemaal niet meer boven de tepelhof uitsteken of ze kunnen zelfs nog dieper in het borstweefsel zinken.

Dit kan bij een of beide tepels voorkomen en naar schatting zo'n 10% van de vrouwen die voor het eerst moeder worden, heeft ten minste één ingetrokken tepel. ² Als je niet zeker weet of je een ingetrokken tepel hebt, kun je de 'knijptest' proberen: druk je borst voorzichtig samen met je duim en wijsvinger aan weerszijden van de tepelhof. De meeste tepels zullen dan uitsteken, maar als jouw tepel zich terugtrekt of naar binnen trekt en er een kuiltje te zien is, is het een ingetrokken tepel.

Ingetrokken of vlakke tepels tijdens de zwangerschap voorbereiden op borstvoeding

Naarmate je borsten tijdens de zwangerschap veranderen, is het mogelijk dat je tepels uit zichzelf al meer naar buiten komen. Is dit niet het geval en maak je je zorgen dat de vorm van je tepels borstvoeding zou kunnen bemoeilijken, dan kun je tepelvormers dragen. Deze zachte, flexibele pads van siliconemateriaal passen discreet in je beha en oefenen een zachte druk uit op je tepels die helpt om ze naar buiten te brengen.

"Tepelvormers kunnen worden gedragen vanaf week 32 van een normale zwangerschap", adviseert Sioned. "Begin met één uur per dag en bouw het op tot ongeveer acht uur. Als je een verzwakte baarmoederhals hebt of anderszins risico van een premature bevalling loopt, vraag dan een deskundige naar de beste tijd om hiermee te beginnen, aangezien stimulatie van de tepels samentrekkingen kan veroorzaken.

"Je kunt de tepelvormers blijven dragen nadat je baby geboren is", voegt ze eraan toe. "Probeer bijvoorbeeld eens om ze 30 tot 60 minuten in je beha te dragen, voordat je borstvoeding gaat geven."

"Ik heb ingetrokken tepels en nadat ik twee tot drie weken had geprobeerd mijn baby aan te leggen, stond ik op het punt om op flesvoeding over te stappen", vertelt Nina, moeder van een kind, Duitsland. "Ik zocht hulp bij La Leche League en een vriendelijke dame bezocht me en moedigde me aan om vol te houden. Zij stelde tepelvormers voor en die hielpen echt. Op de een of andere manier ging mijn kleintje begrijpen wat hij moest doen! Vanaf dat moment verliep de borstvoeding probleemloos en we zijn ermee doorgegaan tot hij 21 maanden oud was."

Je baby aanleggen bij vlakke of ingetrokken tepels

Als je baby graag aan je vinger zuigt maar minder interesse in je borst lijkt te hebben, is dat een teken dat je tepel mogelijk niet zijn gehemelte raakt als hij aanhapt. Je baby kan dan gefrustreerd raken, zich van je losmaken en huilen of zelfs aan je borst in slaap vallen. Als dat gebeurt, vraag dan een lactatiekundige of borstvoedingsspecialist om het aanleggen te controleren.

Er zijn verschillende technieken waarmee je vóór elke borstvoedingsbeurt je tepels in een vorm kunt brengen zodat je baby gemakkelijker kan aanhappen. Sioned stelt voor:

• je tepel tussen de duim en wijsvinger rollen om hem naar buiten te laten komen
• je borst samendrukken met je vingers in een V’- or ‘C’-vorm net achter je tepelhof om je tepel naar buiten te duwen
• je tepel kort aanraken met een koud kompres of ijsklontje, zodat je tepel harder wordt
• vóór een voeding enkele minuten met de hand of met een borstkolf kolven om je tepel verder naar buiten te brengen

"Ik heb één vlakke tepel, maar kwam daar pas achter toen Austin moeite had om aan die kant te drinken", zegt Jennifer, moeder van een kind, Verenigd Koninkrijk. "Anatomisch is er niets mis – die tepel richt zich gewoon niet zo op, waardoor het aanleggen wat lastiger is. Voordat ik aan die kant borstvoeding gaf, wreef en kneep ik de tepel een beetje en hielp ik mijn baby aan te happen. Het was in het begin een beetje moeilijk, maar later werd dat steeds makkelijker."

Een tepelhoedje gebruiken als hulp bij het aanleggen

Als dit alles niet werkt en je baby heeft nog steeds moeite om aangelegd te blijven, kan je lactatiekundige of borstvoedingsspecialist je adviseren om je baby door een tepelhoedje te voeden. Dat is een dun, flexibel stukje silicone in de vorm van een tepel, met gaten in de punt waar je melk doorheen kan stromen.

Het tepelhoedje geeft je baby iets stevigers om aan te happen en het prikkelt zijn gehemelte, wat hem stimuleert om te zuigen. In het algemeen moeten tepelhoedjes als een oplossing voor de korte termijn worden gezien. Treden er problemen of pijn op, laat dan je lactatiekundige of borstvoedingsspecialist controleren of je baby met het geplaatste tepelhoedje goed is aangelegd. Je moet ook de gewichtstoename van je baby in de gaten houden om er zeker van te zijn dat je melkproductie voldoende is voor de behoeften van je baby. ³

Na enige tijd, als je baby harder begint te zuigen en je tepels meer gewend zijn aan borstvoeding, ben je mogelijk in staat om borstvoeding te geven zonder tepelhoedjes.

"Mijn tepels zijn nogal vlak. Een deskundige raadde me tepelhoedjes aan voor mijn twee baby's en ik heb ze met veel succes gebruikt", zegt Anne-Sophie, moeder van twee kinderen, Zweden. "Mijn tip om ze aan de huid te laten plakken is om de rand vóór gebruik een beetje te bevochtigen."

Borstvoeding geven met gepiercete tepels

Veel vrouwen met gepiercete tepels kunnen probleemloos borstvoeding geven, hoewel je de piercings vóór elke voeding moet verwijderen omdat die een risico van verstikking vormen, en ze de tong, het tandvlees of het gehemelte van je baby zouden kunnen raken.

"Ik had een tepelpiercing maar die heb ik een jaar later verwijderd toen ik zwanger werd, omdat mijn borsten erg gevoelig waren", zegt Kellie, moeder van drie, Verenigd Koninkrijk. "Ik heb mijn dochter en daarna ook haar twee jongere broertjes zonder enig probleem uitsluitend met borstvoeding gevoed. De gepiercete tepel was zelfs favoriet!"

Bij sommige moeders kan er moedermelk uit de piercinggaatjes lekken of kan er door littekenweefsel mogelijk een verminderde melkproductie zijn ⁴ – hoewel hiernaar slechts beperkt onderzoek gedaan is.

"Je kunt onmogelijk weten hoe een piercing de borstvoeding beïnvloedt, totdat je melkproductie op gang komt", zegt Sioned. “Raadpleeg een lactatiekundige of borstvoedingsspecialist als je je zorgen maakt. Vergeet ook niet dat baby's alle voeding die ze nodig hebben uit slechts één borst kunnen halen als er een probleem met de andere borst is."

Als je geen borstvoeding kunt geven met vlakke of ingetrokken tepels

Als je alles hebt geprobeerd en borstvoeding werkt gewoon niet, moet je nog steeds je baby voeden.

"Het belangrijkste is het welzijn van moeder en baby", zegt Sioned. "Uitsluitend kolven, zodat je baby bij elke voeding afgekolfde melk heeft, kan dan bijvoorbeeld een oplossing zijn. Of je kunt een Borstvoedingshulpset uitproberen, zodat je baby het drinken aan je borst kan oefenen en tegelijk aanvullende voeding krijgt met afgekolfde melk via een slangetje. Dat betekent dat je baby nog steeds ervaring opdoet met borstvoeding en je melkproductie stimuleert, wat jou vervolgens weer helpt om meer melk af te kolven." 

"Ik heb ingetrokken tepels. Na een rampzalige borstvoedingservaring met mijn oudste zoon was ik vastbesloten om er met mijn tweede een succes van te maken", zegt Babettli, moeder van twee, Italië. "Ik kreeg advies van deskundigen en probeerde tepelvormers en tepelhoedjes, maar dat was geen succes. Uiteindelijk bleek uitsluitend kolven met een dubbele elektrische Medela Symphony borstkolf van ziekenhuiskwaliteit de beste optie te zijn. Ik heb vier maanden lang elke voeding afgekolfd."

Verschillende soorten tepels verzorgen

Het kan nodig zijn om je vlakke of ingetrokken tepels extra te verzorgen, omdat je baby er misschien harder aan zuigt, zodat ze in het begin pijnlijk kunnen aanvoelen. Lees voor tips om pijnlijke tepels te verhelpen Tepelverzorging voor moeders die borstvoeding geven. 

Als je tepels zich na het voeden intrekken, kan eventueel vocht tot pijn leiden en het risico van infecties, waaronder spruw, verhogen. Dep ze na een voeding droog, voordat ze de kans krijgen om zich in te trekken.

Vlakke en ingetrokken tepels kunnen lastiger te behandelen zijn als je borsten gezwollen zijn. Verder kunnen ook tepels die gewoonlijk uitsteken, tijdelijk vlakker worden. Lees ter informatie ons artikel over stuwing.

Het goede nieuws is dat herhaaldelijk borstvoeding geven of kolven de vorm van je tepel kan veranderen, waardoor borstvoeding makkelijker kan worden naarmate je baby groter wordt. En als je nog een baby krijgt, zijn er misschien helemaal geen problemen meer, zoals Leanne, moeder van twee, Verenigd Koninkrijk, ondervond:

"Toen ik mijn tweede kind borstvoeding gaf, ging dat geweldig goed", zegt ze. "Bijna vier maanden kolven voor mijn eerste zoon had geholpen om mijn vlakke tepels uit te rekken en mijn tweede zoon kon meteen zonder tepelhoedjes worden aangelegd. Hij is nu bijna negen maanden en krijgt nog steeds borstvoeding."