Moedermelk versus kunstvoeding: hoe vergelijkbaar zijn ze?

Laten we om te beginnen moedermelk en kunstvoeding met elkaar vergelijken. In bepaalde opzichten zijn kunstvoeding en moedermelk vergelijkbaar: beide bieden ze energie, hydratatie en voedingsstoffen, dus zal je baby groeien ongeacht welke melk hij of zij krijgt.

Maar ondanks ontwikkelingen in de manier waarop melkpoeder wordt samengesteld en geproduceerd, kan het de gezondheidsvoordelen die jouw moedermelk biedt lang niet evenaren. Moedermelk heeft zich gedurende miljoenen jaren ontwikkeld tot de perfecte voeding voor mensenbaby's. Het is complexer dan de melk van andere zoogdieren, omdat het onze complexere hersenen en unieke spijsverterings- en immuunsysteem bouwt.

Daarentegen vervult koemelk, waarvan de meeste kunstvoeding gemaakt wordt, de specifieke behoeften van kalveren. Koemelk is voor mensenbaby's niet veilig om te drinken en moet daarom intensief bewerkt worden om er kunstvoeding voor baby's van te kunnen maken.

"Wist je dat het zoutgehalte [natrium] in koemelk zo hoog is dat het tegen het giftige gehalte voor baby's aan zit?", zegt professor Peter Hartmann, internationaal erkend deskundige op het gebied van borstvoeding en melkproductie, en verbonden aan de University of Western Australia.

"Sterker nog, in de vroege jaren '80 werd bekend dat koemelk giftig was voor laboratoriumdieren zoals konijnen en ratten. Als een stof vandaag de dag giftig is voor een laboratoriumdier, wordt die stof niet verder onderzocht in geneesmiddelenonderzoeken. Dus op basis van de normen van nu zouden ze geen toestemming hebben gehad om kunstvoeding te maken! Moedermelk heeft daarentegen zeer lage natriumconcentraties."¹

Wat zit er in moedermelk?

Van het colostrum dat de maagwand van je pasgeboren baby bekleedt en afdicht, tot de rijpe melk die je baby helpt sterk te worden, elke druppel van jouw moedermelk bevat duizenden nuttige bestanddelen, zoals:

antistoffen die beschermen tegen ziekten²
hormonen die het opbouwen van een band stimuleren en de eetlust reguleren³
stamcellen die orgaanontwikkeling en -herstel kunnen ondersteunen⁴
witte bloedcellen die infecties bestrijden⁵
nuttige bacteriën die het spijsverteringskanaal van je baby beschermen⁶
prebiotica die oligosachariden genoemd worden en gezonde darmen ondersteunen⁷
langketenvetzuren die de hersenen, het zenuwstelsel en de ogen van je baby helpen ontwikkelen^8,9
enzymen die zijn spijsverteringsstelsel en immuunsysteem ondersteunen²
nucleotiden en hormonen die gezonde slaap-wakkerpatronen helpen ontwikkelen¹⁰

Een van de voordelen van moedermelk boven kunstvoeding is dat het een levende vloeistof is. Het past zich aan de wisselende omstandigheden van jouw baby aan. Dus als je baby ziek wordt, maakt je lichaam extra witte bloedcellen en antistoffen aan die in je moedermelk terechtkomen en de infectie helpen bestrijden.⁵

"De beschermende eigenschappen van moedermelk staan aan de basis van en zijn uniek voor de evolutie van lactatie", legt professor Hartmann uit. "Maar omdat moedermelk zo complex is, ontbreekt er nog kennis om de volledige reikwijdte en werking van alle beschermende elementen te begrijpen."

"Neem de oligosachariden - daar zijn er meer dan 200 van.¹¹ Ze zijn het op twee na meest voorkomende bestanddeel van moedermelk - toch weten we weinig over hun werking! Ze hebben mogelijk erg complexe structuren, omdat ze daardoor affiniteit hebben met bepaalde eiwitten en wanneer de oligosachariden en eiwitten samenkomen, leidt dat tot biologische effecten."

"Eigenlijk moet je er niet mee aanrommelen als je er geen verstand van hebt! Moedermelk is de norm." Lees meer over moedermelk in Wat zit er in je moedermelk?

Wat zit er in kunstmatige melk?

De ingrediënten variëren per merk en per land, maar gewone kunstmatige melk voor baby's wordt gemaakt van bewerkte, afgeroomde koemelk met toegevoegde emulgatoren en stabilisatoren die de oliën en het water helpen te mengen wanneer je de voeding klaarmaakt. Het kan ook het volgende bevatten:

lactose (een natuurlijke suiker die in melk zit) en/of andere suikers zoals maïssiroop, fructose en maltodextrine

plantaardige oliën zoals palmolie, koolzaadolie, kokosolie, zonnebloemolie en sojaolie
vetzuren, meestal afkomstig van visolie
vitaminen en mineralen van plantaardige en dierlijke bronnen
enkele enzymen en aminozuren
probiotica (in sommige kunstvoedingen)

N.B. Verschillende typen kunstvoeding, zoals kunstvoeding van geitenmelk, sojamelk en hypoallergene melk kunnen een andere samenstelling van ingrediënten hebben.

"Wetenschappers hebben bewezen dat er meer dan 1.000 proteïnen in moedermelk zitten¹² – en de beste kunstvoedingsbedrijven proberen om er één of enkele aan toe te voegen", legt professor Hartmann uit. "Bovendien heeft de mens maar enkele van de vele oligosachariden die in moedermelk zitten, kunnen synthetiseren. Dus het kopiëren van wat eiwitten en oligosachariden geeft je nog geen moedermelk!

"Wat koemelk betreft", zegt hij verder, "moeten er extra eiwitten aan toegevoegd worden om het aantal aminozuren te verhogen tot het gehalte dat baby's nodig hebben." "Maar deze extra eiwitten zullen worden verteerd en afgebroken in bestanddelen die in vet omgezet kunnen worden."

"Dat is een van de problemen van kunstvoeding - baby's doen het er te goed op. Ouders denken vaak dat hun baby's het goed doen omdat ze groeien als kool – maar mogelijk is dat niet goed voor de gezondheid op lange termijn van met kunstvoeding gevoede baby's.¹³ Dus kunstvoedingsproducenten proberen nu het eiwitgehalte in hun melk te verlagen om te voorkomen dat baby's te dik worden."

Moedermelk versus kunstvoeding: gezondheidsvoordelen

Kijk naar het grotere plaatje als je beslist of je je baby moedermelk of kunstvoeding geeft. Moedermelk is niet alleen voeding. Het heeft een belangrijke beschermende functie, verkleint de kans dat je baby diarree, buikgriep, oorontsteking, verkoudheden, griep en spruw krijgt^14–16 en halveert het risico op wiegendood (SIDS).¹⁷

Je hebt wellicht gehoord dat borstvoeding de kans verhoogt dat je baby het goed gaat doen op school,¹⁸ maar wist je dat het ook verbonden wordt met beter gedrag,¹⁹ een beter gezichtsvermogen²⁰ en rechtere tanden²¹? Een baby die borstvoeding krijgt, heeft ook een kleinere kans op obesitas en heeft gedurende zijn leven minder kans om diabetes type 1 en 2,^22,23 en bepaalde typen kanker^24,25 te krijgen. Lees meer over de voordelen van borstvoeding voor baby's.

Als je borstvoeding geeft verbrand je ook tot 500 calorieën per dag,²⁶ wat je wellicht kan helpen sneller af te vallen na de geboorte. En hoe langer je borstvoeding geeft, des te kleiner is de kans dat je zelf borst-,²⁷ baarmoeder-²⁸ en eierstokkanker,²⁹ of hartaandoeningen³⁰ en diabetes type 2²² krijgt. Lees meer over de voordelen van borstvoeding voor moeders.

Moedermelk versus kunstvoeding: praktische voordelen

Borstvoeding geven is doorgaans goedkoper. Gezinnen die alleen borstvoeding geven, besparen naar schatting 1.000 tot 1.300 euro tijdens het eerste levensjaar van hun baby.³¹

En hoewel borstvoeding niet verhindert dat je baby 's nachts wakker wordt, bespaart het tijd tijdens voedingen en helpt het jullie beiden om sneller weer in slaap te vallen, zodat je 40 tot 45 minuten extra rust per nacht kunt verwachten.³²

In feite bespaart borstvoeding je in het algemeen meer tijd, omdat je niet zoveel hoeft af te wassen, te desinfecteren, water te koken en flesjes kunstvoeding te maken. Je melk is altijd klaar en op de juiste temperatuur.

Bovendien geeft het voedsel dat je eet smaak aan je melk, zodat je baby bij elke voeding nieuwe smaken ervaart en mogelijk meer verschillende soorten voedsel lust, wanneer je vaste voeding begint te introduceren.³³ Borstvoeding kan zelfs gezonder eten aanmoedigen, aangezien onderzoek aantoont dat aan de borst gevoede baby's van moeders die regelmatig fruit en groente eten, meer genieten van het eten van deze voedingsmiddelen dan de baby's van moeders die dat niet doen.³⁴ Kunstvoeding smaakt daarentegen altijd hetzelfde en zelfs afwisselen tussen verschillende merken kan de complexe smaken van je melk niet reproduceren.

Heb je, tot slot, al gedacht aan de milieuvoordelen van moedermelk? Omdat er geen intensieve landbouw, fabrieksemissies, vervoer of verpakkingen aan te pas komen, is borstvoeding beter voor de aarde en voor jou en je baby.